Μπροστά στη Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα
Με τη χάρη του Θεού συμπληρώσαμε ήδη την ψυχωφελή αγία Τεσσαρακοστή. Το Σάββατο του Λαζάρου σημειώνει το τέλος της δεύτερης περιόδου του Τριωδίου και, αφού μεσολαβήσει ένα χαρούμενο μεσοδιάστημα μιας ημέρας, η Κυριακή των Βαΐων, εισερχόμαστε στις πιο ιερές ημέρες του εκκλησιαστικού έτους, την Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα.
Η Ανάσταση του Λαζάρου είναι ένα ελπιδοφόρο προανάκρουσμα των όσων θα συμβούν μια εβδομάδα αργότερα. Όταν η «πάντων Ζωή», ο Χριστός, χαράματα της «Μιας των Σαββάτων», της όντως Κυριακής, πατώντας το θάνατο, θα χαρίσει ζωή αιώνια, όχι πια σ’ ένα μεμονωμένο άτομο, άλλα στην ανθρωπότητα ολόκληρη!
Η θριαμβευτική, πάλι, είσοδος του Ιησού στα Ιεροσόλυμα, που γιορτάζεται την Κυριακή των Βαΐων, είναι μια πανηγυρική προκήρυξη «εκ στόματος νηπίων και θηλαζόντων» και ψυχών θεοφιλών, ότι Εκείνος, ο Οποίος σε λίγο θα οδηγηθεί σαν πρόβατο στη σφαγή, κάτω από τις κατάρες των ανθρώπων του σκοταδιού, είναι «ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου, ο Βασιλεύς του Ισραήλ»! Όχι του παλαιού μόνο, όπως ειρωνικά θα επιγράψει στο Σταυρό ο Πιλάτος, αλλά και του νέου, που είναι η Εκκλησία! Είναι ο Κύριος όλων των κόσμων: Ορατών και νοητών, επιγείων, επουρανίων και καταχθόνιων! Ο Κύριος ζώντων και νεκρών, του Οποίου «θάνατος ουκέτι κυριεύει», κι αν ακόμη Τον δούμε κρεμάμενο στο Σταυρό, κι αν ακόμη Τον δούμε νεκρό! Θα είναι «νεκρός ζωαρχικώτατος», που σε τρεις ημέρες, διά της Αναστάσεώς Του, θα αφαιρέσει το δηλητηριώδες κεντρί από το θάνατο, θα στερήσει από τον Άδη τη νίκη, θα φωτίσει τους κόσμους των καταχθόνιων και θ’ αναστήσει «παγγενή(με όλο του το γένος) τον Αδάμ», δωρίζοντας αναφαίρετη ζωή στα πλάσματά Του!
Έχοντας, λοιπόν, στο χέρι τα χαρούμενα αυτά δεδομένα, ελπίδες σίγουρες που δεν πρόκειται να διαψευστούν, καλούμαστε ν’ ακολουθήσουμε βήμα προς βήμα την οδυνηρή πορεία του Κυρίου μας μέχρι το Πάθος, το Σταυρό και το θάνατο, όπως η Εκκλησία, ημέρα με την ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας μας ποδηγετεί. Γιατί Πάσχα χωρίς Μεγάλη Παρασκευή δεν γίνεται! Ανάσταση χωρίς προηγούμενο θάνατο είναι αδιανόητη! Άδειος Τάφος χωρίς Σταυρό είναι επίσης κάτι αδιανόητο!
Ο Ιησούς Χριστός πριν να δοξαστεί έπαθε! Έπαθε πραγματικά! Όχι κατά φαντασία ή δόκηση. Ούτε απλώς ξώπετσα, επιδερμικά. Κάθε άλλο! «Έκαστον μέλος της αγίας Του Σαρκός ατιμίαν δι’ ημάς υπέμεινεν», όπως υπογραμμίζει ένα τροπάριο των Αίνων της Μεγάλης Παρασκευής. Η κεφαλή πληγώθηκε από τ’ αγκάθια του ακάνθινου στεφανιού. Το πρόσωπο δέχθηκε φτυσίματα. Τα σαγόνια ραπίσματα. Το στόμα την αφόρητη γεύση του ξιδιού, του ανακατεμένου με χολή. Τ’ αυτιά υπέμειναν τις δυσεβείς βλασφημίες. Η ράχη το μαστίγωμα. Το χέρι ατιμάσθηκε με το κοροϊδευτικό καλάμι. Όλο το σώμα τεντώθηκε πάνω στο Σταυρό. Οι αρθρώσεις τρυπήθηκαν με τα καρφιά. Η πλευρά λογχίσθηκε με τη λόγχη. Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια εξευτελίστηκε από τη ψεύτικη κόκκινη χλαμύδα, που σαν άλλο «ζουρλομανδύα» Του φόρεσαν. Η καρδιά Του πληγώθηκε από την αχαριστία. Όχι μόνο του όχλου -«Λαός μου, τί εποίησά σοι, και τί μοι ανταπέδωκας! » – αλλά και των πιο κοντινών. Του Ιούδα που Τον πρόδωσε! Του Πέτρου που Τον αρνήθηκε! Των άλλων Μαθητών (πλην του Ιωάννη) που Τον εγκατέλειψαν κατά την οδυνηρή ώρα του Σταυρού! Και τέλος, ο θάνατος του σώματος, άγριος, παγερός, φρικτός, απαίσιος, επισφράγισε το Πάθος του Σώματος και τη δοκιμασία της Ψυχής του «Υιού του Ανθρώπου»!
Όλα αυτά συνέβησαν πραγματικά! Υπήρξαν γεγονότα αναμφισβήτητα, πικρότατα δε και οδυνηρότατα! Αλλά έπρεπε να γίνουν, σύμφωνα με το προαιώνιο σχέδιο της Θείας Αγάπης. Μόνο αφού συνέβησαν, αφού τα υπέστη ο Αρχηγός της σωτηρίας μας άρχισε, με την Ανάστασή Του, η ανέσπερη ημέρα του αληθινού Φωτός και της όντως Ζωής, για όσους θελήσουν να οικειωθούν την προσφερόμενη από το Θεό σωτηρία!
Εμείς, αν ανήκουμε σ’ αυτούς που επιθυμούν να δεχθούν τη σωτηρία που προσφέρει η αγάπη του Θεού, τότε θα πρέπει να είμαστε αποφασισμένοι ν’ αποδεχτούμε την οδυνηρή πορεία του Πάθους! Να συμπορευτούμε με τον επειγόμενο για να πάθει υπέρ ημών Ιησού! Να σταυρώσουμε τα άτακτα σκιρτήματα της σάρκας και τις ακάθαρτες επιθυμίες! Να θάψουμε τα ψεκτά πάθη, και μάλιστα εκείνα της φιληδονίας, της φιλαργυρίας και της φιλοδοξίας, που αποτελούν τα πιο επικίνδυνα στόματα της απώλειας! Και παράλληλα, να προσκαρτερήσουμε νοερά δίπλα στο Σταυρό του Κυρίου, μαζί με τη Θεοτόκο, τον Αγαπημένο Ιωάννη και τις ιερές Μυροφόρες, ως ευγνώμονες μαθητές και τέκνα Του. Να ομολογήσουμε μαζί με τον ευλαβή Εκατόνταρχο πως «αληθώς, Θεού Υιός ην Ούτος»! Να πούμε με συντριβή μαζί με τον ευγνώμονα ληστή: «Μνήσθητί μου, Κύριε, όταν έλθης εν τη Βασιλεία Σου»! Μαζί με τον Ιωσήφ και τον Νικόδημο να προσφέρουμε στο ζωαρχικότατο νεκρό του Κυρίου τη σμύρνα της ευγνωμοσύνης μας και την αλόη των λατρευτικών μας δακρύων! Να ορθρίσουμε «όρθρου βαθέως» μαζί με τις Μυροφόρες και να σπεύσουμε στο Τάφο της Ζωής για να υπαντήσουμε τον Δεσπότη και Κύριο μας, νικητή κατά του θανάτου και τροπαιούχο, προσφέροντάς Του αντί για μύρα, ύμνο και δοξολογία θεοπρεπή, έχοντας προηγουμένως καθαρισθεί εσωτερικά με τη μετάνοια, για ν’ ακούσουμε απ’ το πανάγιο στόμα Του το «Χαίρετε!», τον γλυκύτερο χαιρετισμό που μπορεί να δεχθεί ανθρώπινο αφτί! Που όταν μάλιστα προέρχεται απ’ το θεανδρικό στόμα του Ιησού, δεν είναι απλώς χαιρετισμός κι ευχή, αλλά χειροπιαστό δώρο κι ευλογία και χάρη!
Ευχή της Εκκλησίας είναι, τουλάχιστον όσοι θάχουν την επιθυμία να διαβούν το κατώφλι της εκκλησίας τούτες τις άγιες μέρες, ν’ αξιωθούν, ν’ αξιωθούμε, να βιώσουμε την οδύνη του Πάθους, να δεχθούμε τη χάρη του Σταυρού, να γευτούμε τη χαρά της Αναστάσεως και να περιπατήσουμε ως τέκνα Της φωτόμορφα, δεχόμενοι τη μακάρια ελπίδα της εν Χριστώ σωτηρίας!
Η Ανάσταση του Λαζάρου είναι ένα ελπιδοφόρο προανάκρουσμα των όσων θα συμβούν μια εβδομάδα αργότερα. Όταν η «πάντων Ζωή», ο Χριστός, χαράματα της «Μιας των Σαββάτων», της όντως Κυριακής, πατώντας το θάνατο, θα χαρίσει ζωή αιώνια, όχι πια σ’ ένα μεμονωμένο άτομο, άλλα στην ανθρωπότητα ολόκληρη!
Η θριαμβευτική, πάλι, είσοδος του Ιησού στα Ιεροσόλυμα, που γιορτάζεται την Κυριακή των Βαΐων, είναι μια πανηγυρική προκήρυξη «εκ στόματος νηπίων και θηλαζόντων» και ψυχών θεοφιλών, ότι Εκείνος, ο Οποίος σε λίγο θα οδηγηθεί σαν πρόβατο στη σφαγή, κάτω από τις κατάρες των ανθρώπων του σκοταδιού, είναι «ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου, ο Βασιλεύς του Ισραήλ»! Όχι του παλαιού μόνο, όπως ειρωνικά θα επιγράψει στο Σταυρό ο Πιλάτος, αλλά και του νέου, που είναι η Εκκλησία! Είναι ο Κύριος όλων των κόσμων: Ορατών και νοητών, επιγείων, επουρανίων και καταχθόνιων! Ο Κύριος ζώντων και νεκρών, του Οποίου «θάνατος ουκέτι κυριεύει», κι αν ακόμη Τον δούμε κρεμάμενο στο Σταυρό, κι αν ακόμη Τον δούμε νεκρό! Θα είναι «νεκρός ζωαρχικώτατος», που σε τρεις ημέρες, διά της Αναστάσεώς Του, θα αφαιρέσει το δηλητηριώδες κεντρί από το θάνατο, θα στερήσει από τον Άδη τη νίκη, θα φωτίσει τους κόσμους των καταχθόνιων και θ’ αναστήσει «παγγενή(με όλο του το γένος) τον Αδάμ», δωρίζοντας αναφαίρετη ζωή στα πλάσματά Του!
Έχοντας, λοιπόν, στο χέρι τα χαρούμενα αυτά δεδομένα, ελπίδες σίγουρες που δεν πρόκειται να διαψευστούν, καλούμαστε ν’ ακολουθήσουμε βήμα προς βήμα την οδυνηρή πορεία του Κυρίου μας μέχρι το Πάθος, το Σταυρό και το θάνατο, όπως η Εκκλησία, ημέρα με την ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας μας ποδηγετεί. Γιατί Πάσχα χωρίς Μεγάλη Παρασκευή δεν γίνεται! Ανάσταση χωρίς προηγούμενο θάνατο είναι αδιανόητη! Άδειος Τάφος χωρίς Σταυρό είναι επίσης κάτι αδιανόητο!
Ο Ιησούς Χριστός πριν να δοξαστεί έπαθε! Έπαθε πραγματικά! Όχι κατά φαντασία ή δόκηση. Ούτε απλώς ξώπετσα, επιδερμικά. Κάθε άλλο! «Έκαστον μέλος της αγίας Του Σαρκός ατιμίαν δι’ ημάς υπέμεινεν», όπως υπογραμμίζει ένα τροπάριο των Αίνων της Μεγάλης Παρασκευής. Η κεφαλή πληγώθηκε από τ’ αγκάθια του ακάνθινου στεφανιού. Το πρόσωπο δέχθηκε φτυσίματα. Τα σαγόνια ραπίσματα. Το στόμα την αφόρητη γεύση του ξιδιού, του ανακατεμένου με χολή. Τ’ αυτιά υπέμειναν τις δυσεβείς βλασφημίες. Η ράχη το μαστίγωμα. Το χέρι ατιμάσθηκε με το κοροϊδευτικό καλάμι. Όλο το σώμα τεντώθηκε πάνω στο Σταυρό. Οι αρθρώσεις τρυπήθηκαν με τα καρφιά. Η πλευρά λογχίσθηκε με τη λόγχη. Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια εξευτελίστηκε από τη ψεύτικη κόκκινη χλαμύδα, που σαν άλλο «ζουρλομανδύα» Του φόρεσαν. Η καρδιά Του πληγώθηκε από την αχαριστία. Όχι μόνο του όχλου -«Λαός μου, τί εποίησά σοι, και τί μοι ανταπέδωκας! » – αλλά και των πιο κοντινών. Του Ιούδα που Τον πρόδωσε! Του Πέτρου που Τον αρνήθηκε! Των άλλων Μαθητών (πλην του Ιωάννη) που Τον εγκατέλειψαν κατά την οδυνηρή ώρα του Σταυρού! Και τέλος, ο θάνατος του σώματος, άγριος, παγερός, φρικτός, απαίσιος, επισφράγισε το Πάθος του Σώματος και τη δοκιμασία της Ψυχής του «Υιού του Ανθρώπου»!
Όλα αυτά συνέβησαν πραγματικά! Υπήρξαν γεγονότα αναμφισβήτητα, πικρότατα δε και οδυνηρότατα! Αλλά έπρεπε να γίνουν, σύμφωνα με το προαιώνιο σχέδιο της Θείας Αγάπης. Μόνο αφού συνέβησαν, αφού τα υπέστη ο Αρχηγός της σωτηρίας μας άρχισε, με την Ανάστασή Του, η ανέσπερη ημέρα του αληθινού Φωτός και της όντως Ζωής, για όσους θελήσουν να οικειωθούν την προσφερόμενη από το Θεό σωτηρία!
Εμείς, αν ανήκουμε σ’ αυτούς που επιθυμούν να δεχθούν τη σωτηρία που προσφέρει η αγάπη του Θεού, τότε θα πρέπει να είμαστε αποφασισμένοι ν’ αποδεχτούμε την οδυνηρή πορεία του Πάθους! Να συμπορευτούμε με τον επειγόμενο για να πάθει υπέρ ημών Ιησού! Να σταυρώσουμε τα άτακτα σκιρτήματα της σάρκας και τις ακάθαρτες επιθυμίες! Να θάψουμε τα ψεκτά πάθη, και μάλιστα εκείνα της φιληδονίας, της φιλαργυρίας και της φιλοδοξίας, που αποτελούν τα πιο επικίνδυνα στόματα της απώλειας! Και παράλληλα, να προσκαρτερήσουμε νοερά δίπλα στο Σταυρό του Κυρίου, μαζί με τη Θεοτόκο, τον Αγαπημένο Ιωάννη και τις ιερές Μυροφόρες, ως ευγνώμονες μαθητές και τέκνα Του. Να ομολογήσουμε μαζί με τον ευλαβή Εκατόνταρχο πως «αληθώς, Θεού Υιός ην Ούτος»! Να πούμε με συντριβή μαζί με τον ευγνώμονα ληστή: «Μνήσθητί μου, Κύριε, όταν έλθης εν τη Βασιλεία Σου»! Μαζί με τον Ιωσήφ και τον Νικόδημο να προσφέρουμε στο ζωαρχικότατο νεκρό του Κυρίου τη σμύρνα της ευγνωμοσύνης μας και την αλόη των λατρευτικών μας δακρύων! Να ορθρίσουμε «όρθρου βαθέως» μαζί με τις Μυροφόρες και να σπεύσουμε στο Τάφο της Ζωής για να υπαντήσουμε τον Δεσπότη και Κύριο μας, νικητή κατά του θανάτου και τροπαιούχο, προσφέροντάς Του αντί για μύρα, ύμνο και δοξολογία θεοπρεπή, έχοντας προηγουμένως καθαρισθεί εσωτερικά με τη μετάνοια, για ν’ ακούσουμε απ’ το πανάγιο στόμα Του το «Χαίρετε!», τον γλυκύτερο χαιρετισμό που μπορεί να δεχθεί ανθρώπινο αφτί! Που όταν μάλιστα προέρχεται απ’ το θεανδρικό στόμα του Ιησού, δεν είναι απλώς χαιρετισμός κι ευχή, αλλά χειροπιαστό δώρο κι ευλογία και χάρη!
Ευχή της Εκκλησίας είναι, τουλάχιστον όσοι θάχουν την επιθυμία να διαβούν το κατώφλι της εκκλησίας τούτες τις άγιες μέρες, ν’ αξιωθούν, ν’ αξιωθούμε, να βιώσουμε την οδύνη του Πάθους, να δεχθούμε τη χάρη του Σταυρού, να γευτούμε τη χαρά της Αναστάσεως και να περιπατήσουμε ως τέκνα Της φωτόμορφα, δεχόμενοι τη μακάρια ελπίδα της εν Χριστώ σωτηρίας!
(Μητροπολίτου Προικοννήσου, Ιωσήφ, «Οσμή ζωής», εκδ.Άθως)
