ΑΓΙΟΣ ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ

23 Φεβρουαρίου

Ο άγιος Πολύκαρπος, Επίσκοπος Σμύρνης, ήταν μαθητής των αγίων Αποστόλων, και συγκεκριμένα του αγίου Ιωάννου του Θεολόγου και Ευαγγελιστού, γι’ αυτό και ονομάζεται αποστολικός Πατήρ της Εκκλησίας. Ήταν, κατά τον ιερό υμνογράφο, “και τρόπων μέτοχος και θρόνων διάδοχος” των αγίων Αποστόλων. Δηλαδή υπήρξε διάδοχος των Αποστόλων στο επισκοπικό αξίωμα, αλλά και μέτοχος του τρόπου της ζωής τους. Είχε τον ίδιο τρόπο ζωής με τους αγίους Αποστόλους και αυτό είναι το πιο σημαντικό.

Αυτό που πραγματικά εντυπωσιάζει τον μελετητή του βίου του, εκτός από αυτό καθεαυτό το μαρτύριό του, είναι η αληθινή αγάπη για το ποίμνιο που του εμπιστεύθηκε ο Θεός, η πνευματική του αρχοντιά, καθώς και το φιλότιμό του. Όταν του πρότειναν να αρνηθή τον Χριστό και να προσφέρη θυσία στα είδωλα, έδωσε την καταπληκτική εκείνη απάντηση που έμεινε στην ιστορία: “ογδοήκοντα και έξ έτη δουλεύω Αυτώ και ουδέν με ηδίκησε και πώς δύναμαι βλασφημήσαι τον βασιλέα μου, τον σώσαντά με;” Δηλαδή υπηρετώ τον Χριστώ ογδονταέξι χρόνια και δεν με αδίκησε ποτέ σε κάτι, έστω και στο παραμικρό, και πώς μπορώ να βλασφημήσω τον βασιλέα μου, τον σωτήρα μου;

Ο Ιερομάρτυρας Πολύκαρπος υπήρξε σε όλη του την ζωή αληθινό παιδί του Θεού· ανήκε στην κατηγορία όχι των μισθωτών ή των δούλων, αλλά των “υιών”. Η ορθόδοξη θεολογία διδάσκει ότι υπάρχουν τρεις κατηγορίες πιστών, οι δούλοι, οι μισθωτοί και οι υιοί. Δούλοι είναι εκείνοι που εφαρμόζουν το θέλημα του Θεού στην ζωή τους από φόβο μήπως πάνε στην κόλαση. Μισθωτοί, όσοι συμμορφώνονται με τις θείες εντολές, για να απολαύσουν τον παράδεισο, δηλαδή για να έχουν από τον Θεό ανταμοιβή, μισθό και παιδιά του Θεού όσοι ζουν σύμφωνα με τις εντολές Του έτσι από φιλότιμο, επειδή τον αγαπούν και αισθάνονται γι’ Αυτόν ευγνωμοσύνη και όχι για την απόλαυση του Παραδείσου ή την αποφυγή της Κολάσεως. Στο σημείο αυτό ενθυμούμαι ένα αγιορείτη Γέροντα που έλεγε “πώς ο Θεός αγαπά περισσότερο τα παιδιά του τα φιλότιμα”.

Τα βασανιστήρια δεν στάθηκαν ικανά να κάμψουν το φρόνημά του. Τον έριξαν στην φωτιά για να τον κάψουν, αλλά η φωτιά σχημάτισε, από πάνω του καμάρα, χωρίς να τον αγγίξη καθόλου και φαινόταν να ψήνεται όπως το γλυκό ψωμί, “ως άρτος ηδύς”. Μεγάλη ευλογία του Θεού είναι το ότι το λείψανο του αγίου δεν έγινε στάκτη, αλλά παρέμεινε “αδιαλώβητο”, αποπνέει την ευωδία του αγίου Πνεύματος και ευλογεί και αγιάζει τους πιστούς, δια μέσου των αιώνων.

Η Ιερά Μονή Αμπελακιώτισσας Ναυπακτίας και γενικώτερα η Ιερά Μητρόπολή μας σεμνύνεται για το δεξί χέρι του αγίου, που κατέχει εδώ και πεντακόσια τόσα χρόνια, καθώς και για τον Ιερό Ναό του Ιερομάρτυρα στην Μαμουλάδα, πολύ κοντά στην Ναύπακτο. Η Ναυπακτία, όπως ψάλλουμε σε ένα από τα Απολυτίκιά του, τον έχει “ακοίμητον φρουρόν προστάτην” και η μνήμη του (23 Φεβρουαρίου), στην Ιερά Μονή της Αμπελακιώτισσας, στην Μαμουλάδα, αλλά και στην Ναύπακτο, τελείται πανηγυρικά, με λαμπρότητα και μεγαλοπρέπεια.

Ο άγιος Πολύκαρπος υπήρξε φορέας και εκφραστής της Ορθόδοξης Παράδοσης, η οποία δεν στοχεύει στο μυαλό, στην μετάδοση απλώς κάποιων γνώσεων, αλλά κυρίως στο νού και την καρδιά, δηλαδή στην ανακαίνιση και μεταμόρφωση της ανθρώπινης ύπαρξης. Στην δημιουργία ήθους, πνευματικής ευαισθησίας και αυτού που λέμε φιλότιμο. Η γνωστή σε όλους μας φράση “ο ρωμηός έχει φιλότιμο” πιστεύω ότι είναι πολύ πετυχημένη, αφού με απλότητα και σαφήνεια υποδηλώνει τον τρόπο ζωής που προσφέρει η Ορθόδοξη Ρωμαίϊκη Παράδοσή μας.

Ας μιμηθούμε τον τρόπο ζωής του αγίου, δηλαδή την μέχρι θυσίας αγάπη του στον Θεό και τον άνθρωπο, την πνευματική του ευαισθησία, και το φιλότιμό του.

Πρωτ. π. Γεωργίου Παπαβαρνάβα