Τό κατηχητικό, θεσμός ἱερός
Κατηχητές καί κατηχήτριες ἀποδυόμαστε αὐτές τίς μέρες σ’ ἕναν σκληρό ἀγώνα, γιά νά δοκιμάσουμε μιά πικρή ἐμπειρία. Ἀγωνιζόμαστε νά ἑλκύσουμε καί νά συμμαζέψουμε μετά ἀπό ἕνα μακρύ κι ἐπικίνδυνο καλοκαίρι ὅσα παιδιά θυμοῦνται ἀκόμη μέ ἀγάπη τήν Ἐκκλησία. Καί πικραινόμαστε, καθώς βλέπουμε ἄλλα νά μᾶς ἀποφεύγουν, γιατί χέρι κακό κούρσεψε τούς θησαυρούς τους καί ντρέπονται, ἄλλα νά μᾶς περιφρονοῦν, γιατί λόγια πλάνα ξεγέλασαν τήν καρδιά τους καί τήν σκλάβωσαν, κι ἄλλα νά ἀδιαφοροῦν, γιατί κανείς ποτέ δέν τούς εἶπε πόσο ἀνάγκη ἔχουν ἀπό Χριστό.Ἐξομολογούμαστε ὅμως καί τήν καρδιόβγαλτη εὐχαριστία μας καί δοξολογία πρός τόν Κύριο γιά τό μικρό ἀλλά ἐκλεκτό ποίμνιο, πού μᾶς χαρίζει. Εἶναι τά παιδιά, πού δέν ἔκαναν διακοπές ἀπό τόν Θεό, ἀλλά μέ τήν κατασκήνωση, τήν ἀλληλογραφία, τίς συχνές συναντήσεις, τόν ἐκκλησιασμό καί τήν μυστηριακή ζωή, διατήρησαν τόν ἐνθουσιασμό τους, φύλαξαν τήν πίστη καί τήν ἁγνότητά τους, καί μᾶς χαροποιοῦν τώρα μέ τήν ἐν Χριστῷ χαρά τους. Ἡ ἀπογοήτευση δέν μπορεῖ νά μᾶς ἀγγίξει, ὅταν τό βλέμμα μας ἀγκαλιάζει τίς συντροφιές τους· ἡ ἐλπίδα εἶναι τό καθεστώς τῶν καρδιῶν μας. Ἀλλά δέν παύουμε νά ἀνησυχοῦμε.
Ὅσοι ἀγαποῦμε τό παιδί κι ἀσχολούμαστε μαζί του, ἀγωνιοῦμε. Βλέπουμε τήν κοινωνία μας καί τόν πολιτισμό μας νά ἐξαπολύουν φίδια φαρμακερά, πού δαγκώνουν καί δηλητηριάζουν τήν ψυχή του· τά παιδιά μας σφαδάζουν ἀπό τούς πόνους καί φαρμακώνονται ἀπό τίς τοξίνες. Ἡ ἁμαρτία γύρω τους ὑψώνει κύματα, πού τά χτυποῦν μέ λύσσα κι ἀνοίγουν στόματα μαῦρα νά τά καταπιοῦν· τό καραβάκι τους δέν ἀντέχει στή θύελλα. Ποῦ εἶναι τό ἀντίδοτο πού θά τά σώσει ἀπό τή δηλητηρίαση; Ποῦ εἶναι τό λιμάνι πού θά τά ἀσφαλίσει ἀπό τήν τρικυμία; Ἡ πεῖρα δέν ἔχει ἄλλο νά δείξει ἀπό τό κατηχητικό σχολεῖο. Γιατί ἐκεῖ θά συναντήσουν τόν Χριστό, πού θά τά ἡμερώσει μέ τόν λόγο του, ἐκεῖ θά βροῦν τήν Ἐκκλησία, πού θά τά προστατεύσει μέ τήν θεία χάρη. Τό κατηχητικό εἶναι τό ἀντίδοτο καί τό λιμάνι, εἶναι ὁ ἀντίποδας κάθε καταλυτικῆς ἐνέργειας τοῦ κόσμου σέ βάρος τῆς ψυχῆς τοῦ παιδιοῦ.
Ἀλλά δέν ἀντιπροσωπεύει μόνο τήν ὑγιᾶ ἀντίσταση. Τό κατηχητικό ἔχει νά προσφέρει στά παιδιά κάτι περισσότερο ἀπό τήν ἰατρεία καί τήν ἀσφάλεια. Τά μαθαίνει τήν γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Σήμερα οἱ ἄνθρωποι μπορεῖ νά γνωρίζουν τίς γλῶσσες καί τοῦ πιό ἄγνωστου λαοῦ, ἀγνοοῦν ὅμως τήν γλῶσσα τοῦ Θεοῦ. Δέν μποροῦν νά τοῦ μιλήσουν, δέν ξέρουν νά συνεννοηθοῦν μαζί του. Κι ἀλίμονο, δέν τόν καταλαβαίνουν πιά. Ὁ πατέρας ἔγινε ξένος, κι ἐμεῖς βάρβαροι γι’ αὐτόν. Ἔτσι χάσαμε τήν χαρά μας· ἡ καρδιά μας πάγωσε, ἡ σκέψη μας σάπισε, δέν ἔχουμε ἐπαφή μέ τήν Ζωή καί τήν Ἀλήθεια. Γιατί νά στερήσουμε ἀπ’ τά παιδιά αὐτήν τήν μόνη εὐκαρία πού τά προσφέρεται, γιά νά χτίσουν τήν ζωή τους σέ μιά συνεργασία μέ τό Θεό; Τό κατηχητικό θά τά μάθει πῶς νά ἐπικοινωνοῦν μαζί του. Εἶναι τό σχολεῖο πού διδάσκει τήν ἱστορία καί τό θέλημά του, ἰνστιτοῦτο ἐκμάθησης τῆς γλώσσας τοῦ Θεοῦ.
Ἀλλά εἶναι ἀκόμη καί τό φροντιστήριο πού ἐκπαιδεύει πῶς νά συνδέουμε τά καλώδιά μας μέ τόν οὐρανό, πῶς νά στήνουμε γέφυρες, γιά νά περνᾶμε στήν χώρα τοῦ Θεοῦ, πῶς νά μπαίνουμε στήν συχνότητά του, νά τόν ἀκοῦμε καί νά τοῦ μιλᾶμε. Πέρα ἀπό τήν γνώση τοῦ Θεοῦ, τό καταπληκτικώτερο, αὐτό πού δέν μπορεῖ νά τό λογαριάσει ὁ κόσμος μέ τήν ἐπιστήμη του καί τήν σοφία του, εἶναι ὅτι τό κατηχητικό δίνει τήν εὐκαιρία καί μαθαίνει τόν τρόπο νά γίνουμε ἐδῶ στήν γῆ πολῖτες τοῦ οὐρανοῦ, νά ζήσουμε στήν πραγματικότητα αὐτοῦ τοῦ κόσμου τά ὑπερφυσικά καί ἀόρατα, νά προγευθοῦμε ἀπό τώρα, μέ μιά ἕκτη αἴσθηση τά μελλούμενα. Ἡ ἄρνηση ζητᾶ ἀποδείξεις γιά ὅλα αὐτά. Ἡ πίστη προβάλλει κάτι πολύ περισσότερο ἀπό θεωρητικούς συλλογισμούς· μιά ἐμπειρική μαρτυρία. Ἡ εἰρήνη καί ἡ γλυκύτητα, πού νιώθουν οἱ καρδιές κοντά στόν Χριστό καί πού δέν ἔχει καμιά σχέση μέ τό στιγμιαῖο «γαργάλισμα» χαρᾶς τοῦ κόσμου, εἶναι τό σπουδαιότερο μάθημα τοῦ κατηχητικοῦ στά παιδιά. Ἐκεῖ δέν θά ἀκούσουν μόνο λόγια· θά μάθουν ἐπίσης νά ζοῦν ἀληθινά τό τώρα καί τό πάντοτε.
Γι’ αὐτό ὅμως χρειάζεται πολλή δουλειά, πολύς κόπος, πολύς ζῆλος, πολλή προσευχή. Καί πρῶτα–πρῶτα νά ἀναγνωρίσουμε τούς ἐχθρούς. Σήμερα τό κατηχητικό βάλλεται κυρίως ἀπό μιά σατανική φιλοσοφία, πού ἐμφιλοχωρεῖ σ’ ὅλων τῶν τάξεων τούς ἀνθρώπους, καί σ’ αὐτούς ἀκόμη τούς θρησκευτικούς καί ἐκκλησιαστικούς, καί ὑπαγορεύει μιά στάση ἀρνητικῆς κριτικῆς ἀπέναντι σ’ αὐτόν τόν ἱερό θεσμό. Ἀμφισβητοῦν τήν σημασία του, ἐνοχλοῦνται ἀπό τό ὄνομα καί τό σχῆμα του, ἀλλά στήν πραγματικότητα κομπλεξάρονται ἀπό τήν προσωπική τους ἀδυναμία νά ζήσουν τό μεγαλεῖο καί τόν ἡρωισμό τῆς πίστεως. Βάλλεται ἀκόμη τό κατηχητικό ἀπό τόν Τύπο καί τήν τηλεόραση μέ κακόβουλες ὅσο καί ψεύτικες «ἔρευνες», πού ἀποπροσανατολίζουν τήν κοινή γνώμη, ἀπό τό σχολεῖο μέ τούς ἀσυνείδητους καί διεστραμμένους δασκάλους, ἀπό τήν οἰκογένεια μέ τούς ἀπληροφόρητους καί προκατειλημμένους γονεῖς, ἀπό τήν ἴδια τήν Ἐκκλησία ἐπίσης, πού εἴτε ἀδιαφορεῖ ἀπορροφημένη στόν διοικητικό ἤ τελετουργικό της φόρτο, εἴτε χρησιμοποιεῖ ἀνεξέλεγκτα πρόσωπα ἀνίκανα ἤ ἀδόκιμα γιά τήν κατήχηση.
Πῶς νά ἀντιμετωπίσουμε ὅλους αὐτούς τούς φοβερούς ἀντιπάλους; Ἀδελφοί μου, ὁ πιό μεγάλος μας σύμμαχος εἶναι τά «ὀψώνιά» τους, πού εἶναι θάνατος, τά «κεράτια» πού δίνουν καί πού δημιουργοῦν πεῖνα γιά τήν ἀληθινή ζωή. Ὁ σάλος καί ὁ σεισμός μέσα στόν ψυχικό κόσμο τῶν παιδιῶν εἶναι ὁ δείκτης τῆς συμβολῆς τους. Τά χαρούμενα καί φωτισμένα πρόσωπα τῶν μαθητῶν τοῦ κατηχητικοῦ εἶναι ὁ δείκτης τῆς δικῆς του προσφορᾶς. Ἡ ἔλλειψη τῆς ἀγάπης ὁδηγεῖ στά ναρκωτικά κι αὐτά στήν αὐτοκτονία· ἀλλά ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ἀναβλύζει ζωή. Ἡ ἀπώλεια τῆς ἀλήθειας παράγει τίς ψευτοφιλοσοφίες κι αὐτές τό ἄγχος· ἀλλά ἡ ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ ἐνσταλάζει εἰρήνη. Ὁ νέος κόσμος πού ἀνοίγει τό κατηχητικό μπροστά στά μάτια τῶν παιδιῶν μας κρίνει καταδικαστικά τόν παλιό. Αὐτό δέν μποροῦν ὅμως νά τό ἀξιολογήσουν ὅλοι. Χρειάζεται νά σαλπίσουμε ἐκστρατεία ἐνημερώσεως, νά καλέσουμε σέ συνεργασία ὅσους εἰλικρινά ἀγαποῦν τό παιδί. Μιά κοινή προσπάθεια γονέων, διδασκάλων, κατηχητῶν καί ἱερέων δέν μπορεῖ νά μείνει ἄκαρπη. Ὅταν ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ βρεῖ τόν δρόμο μέχρι τήν καρδιά μας ἔχει τήν δύναμη, σάν τό σπόρο, νά ἀναστηθεῖ μέσα μας μόνος του· «αὐτομάτη γάρ ἡ γῆ καρποφορεῖ» (Μρ 4,28)· ἡ ἀγάπη θά ἐφεύρει τρόπους γι’ αὐτό, ὁ ἐνθουσιασμός θά ξεπεράσει κάθε ἐμπόδιο καί ἡ ἀγωνία θά ὑψώσει πύρινη τήν προσευχή μας στόν Κύριο. Καί ὁ Κύριος δέν θά μᾶς ἀρνηθεῖ τήν εὐλογία του. Κι ἄν χίλιοι μᾶς πολεμοῦν στό ἔργο τῆς κατηχήσεως, «μείζων ἐστίν ὁ ἐν ἡμῖν ἤ ὁ ἐν τῷ κόσμῳ» (Α’ Ἰω 4,4). Μαζί του θά βροῦμε καί θά φέρουμε στήν Ἐκκλησία τίς ψυχές πού σημάδεψε γιά τόν ἑαυτό του καί γιά τήν σωτηρία.
Στέργιος Ν. Σάκκος
Ἔγραψε τήν ἱστορία της μέ τό ἀνεξίτηλο μελάνι τῆς ἀγάπης.