Πέμπτη 29 Απριλίου 2010

Υπερηφάνεια (Αγ. Δημήτριος του Ροστώφ)

Θυμήσου ότι από μόνη την υπερηφάνεια ένας άγγελος έπεσε από τον ουρανό. Και από άγγελος έγινε διάβολος.Μην είσαι κι εσύ υπερήφανος και υψηλόφρων, για να μη γίνης όμοιος με τους δαίμονες. Να είσαι ταπεινός και πράος, και θα γίνης όμοιος με τους αγγέλους. Τότε θα ευλογηθής από τον Κύριο: «Επί τίνα επιβλέψω, αλλ' ή επί τον ταπεινόν και ησύχιον και τρέμοντά μου τους λόγους;» (Ησ. 66. 2).
Δεν υπάρχει τίποτε πιο βδελυκτό στον Θεό, αλλά και στους ανθρώπους, από την υπερηφάνεια και την οίηση. Και δεν υπάρχει τίποτε πιο προσφιλές και ευχάριστο από την πραότητα και την ταπεινοφροσύνη.
Η υπερηφάνεια, είναι θυγατέρα της αλογίας, της αγνωσίας και της πνευματικής τυφλώσεως. Ενώ από την αληθινή γνώσι προέρχεται η ταπείνωσις. Αν γνώριζες πραγματικά τον εαυτό σου δεν θα ήσουν υπερήφανος. Η έλλειψις της αυτογνωσίας σε οδηγεί στην υπερηφάνεια. Συνειδητοποίησε τουλάχιστον ότι «Κύριος υπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δε δίδωσι χάριν» (Παροιμ. 3. 34). Από τον ταπεινό ο Κύριος και το πιο ασήμαντο δώρο το δέχεται, από τον υπερήφανο και το πιο μεγάλο το αποστρέφεται. Πιο αρεστός είναι στον Θεό ο ταπεινός αμαρτωλός από τον υπερήφανο δίκαιο. «Ακάθαρτος παρά Θεώ πας υψηλοκάρδιος» (Παροιμ. 16. 5).Μέσα στη ροή της ανθρώπινης ιστορίας, πάντοτε ο Κύριος αποστράφηκε τους υπερηφάνους και δέχθηκε τους ταπεινούς. «Καθείλε δυνάστας από θρόνων και ύψωσε ταπεινούς· πεινώντας ενέπλησεν αγαθών και πλουτούντας εξαπέστειλε κενούς» (Λουκ. 1. 52-53). Αποστράφηκε τους σοφούς φιλοσόφους και τους υψηλόφρονες Φαρισαίους και επέλεξε για διαδόχους Του τους άσημους και αγράμματους ψαράδες. Αποστράφηκε τους πλουσίους και ευγενείς άρχοντες και διάλεξε για επίγειους γονείς Του τον φτωχό μαραγκό Ιωσήφ και την ταπεινή Μαριάμ. Ας μην υπερηφανεύεται λοιπόν κανείς για τους επιφανείς προγόνους του. Ένα κοινό πρόγονο έχουμε όλοι, τον παραβάτη και εξόριστο Αδάμ. Η κληρονομιά όλων μας είναι χώμα και λάσπη. Από τη γη πλασθήκαμε και στη γη θα επανέλθουμε.
Αν έχης κάποιο ανώτερο αξίωμα, μην υψηλοφρονής και μην εξουθενώνης τους υφισταμένους σου. Ο ανώτερος απ' όλους τους ανθρώπους και όλη την κτίσι, ο δημιουργός σου και δημιουργός του παντός Κύριος, σου έδωσε το παράδειγμα της ταπεινώσεως. Πήρε δούλου μορφή και «εταπείνωσεν εαυτόν γενόμενος υπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δε σταυρού» (Φιλιππ. 2. 8). Όλα τα αξιώματα και όλα τα επίγεια αγαθά θα μείνουν εδώ, κι εσύ θα πας εκεί που αυτά δεν θα έχουν καμμιάν αξία, αλλά ο καθένας θα αμειφθή από τον Κύριο κατά τα έργα του. Γι' αυτό «όσω μέγας ει, τοσούτω ταπεινού σεαυτόν, και έναντι Κυρίου ευρήσεις χάριν» (Σοφ. Σειράχ 3. 18).«Υπερήφανοι παρηνόμουν έως σφόδρα, από δε του νόμου σου ουκ εξέκλινα» (Ψαλμ, 118. 51). Ο υπερήφανος δεν ακολουθεί ποτέ την ευθεία οδό του Κυρίου, αλλά τη δαιμονική οδό της παρανομίας. Τίποτε άλλο δεν απομακρύνει τόσο από τον Θεό, όσο η υπερηφάνεια και ο εγωισμός. Πίσω από κάθε πτώσι βρίσκεται κρυμμένη η υπερηφάνεια. Και πίσω από τα πνευματικά αγαθά, που συνάζεις με τόσο κόπο, πάλι η ίδια είναι κρυμμένη, για να σου τα σκορπίση. Κάνεις ελεημοσύνες, και υπερηφανεύεσαι για τη φιλάνθρωπη καρδιά σου. Συγκρατείς τον θυμό σου, και υπερηφανεύεσαι για την αοργησία σου. Νηστεύεις και αγρυπνείς, και υπερηφανεύεσαι για τον ασκητικό ζήλο σου. Έτσι όμως αποβαίνουν μάταια όλα τα έργα και όλοι οι κόποι σου, όπως μάταια ήταν και για τον Φαρισαίο τα καλά του έργα, που του τα σκόρπισε η υπερηφάνεια.
Όσες αρετές κατόρθωσες χωρίς τον νου, αυτές μόνο είναι δικές σου, αφού ο νους σου είναι δώρο του Θεού. Όσα σπουδαία πράγματα κατασκεύασες χωρίς τη χρήσι των μελών του σώματός σου, αυτά μόνο οφείλονται σε σένα, αφού το σώμα σου είναι δημιούργημα του Θεού. Όσα κατορθώματα πέτυχες πριν γεννηθής, γι' αυτά μόνο σου ανήκει έπαινος, αφού τα μετά τη γέννησί σου, καθώς επίσης και αυτή τη γέννησι, σου τα χάρισε ο Θεός. Λοιπόν, τί έχεις δικό σου για να υπερηφανεύεσαι;Η υπερηφάνεια είναι ένα πολυκέφαλο τέρας, που κλείνει στα σπλάγχνα του όλα τα πάθη και όλες τις κακίες. Αυτή γεννά τον θυμό, την κατάκρισι, τον φθόνο, τη μνησικακία, την υποκρισία, την ασπλαχνία, τη βλασφημία, την εξουδένωσι του πλησίον, την ισχυρογνωμοσύνη, την προπέτεια, την απείθεια στον νόμο του Θεού. Στο τέλος μάλιστα οδηγεί στην πλήρη απιστία, στην αποστασία, στη συμμαχία με τους δαίμονες και στην παραφροσύνη.
Θέλεις με ειλικρίνεια να νικήσης την υπερηφάνεια, που μόνη αυτή φτάνει για να χάσης τη βασιλεία των ουρανών; Να τι πρέπει να κάνης:Ν' αγαπήσης τη σιωπή.
Να ζης στην αφάνεια, αποκρύπτοντας από τους ανθρώπους τα καλά έργα και τους πνευματικούς κόπους σου.
Να σηκώνης αγόγγυστα τους ελέγχους, τις ατιμίες, τις λοιδορίες και την περιφρόνησι των ανθρώπων, καθώς και τα παιδαγωγικά ραπίσματα του Θεού.
Να θυμάσαι τα πολλά σου αμαρτήματα και να συντρίβεσαι γι΄ αυτά.Να μελετάς και να θαυμάζης τα υπερφυσικά κατορθώματα των αγίων του Θεού.
Να καλλιεργής την εσωτερική αυτομεμψία.
Ν' αποφεύγης τους επαίνους σαν τη φωτιά.
Τέλος, να κρατάς πάντοτε στον νου σου τη μνήμη του φοβερού δικαστηρίου του Κυρίου, εκεί που όλοι οι υπερήφανοι θα ταπεινωθούν οριστικά.

(Από το βιβλίο "Πνευματικό Αλφάβητο" του Αγίου Δημητρίου Ροστώφ, ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ, 1996)

Δευτέρα 26 Απριλίου 2010

Μεγάλoυ Αντωνίoυ
Παραινέσεις περί ήθoυς, ανθρώπων και χρηστής πoλιτείας
(Ε΄ και τελευταίο μέρος)

130. ΑΥΤΟΓNΩΣΙΑ ΚΑΙ ΑΓΑΘΑ
Όπoιoς έχει νoυν (o νoυνεχής και σώφρων) γνωρίζει τι είναι o εαυτός τoυ, ότι δηλ. είναι άνθρωπoς φθαρτός. Κι' εκείνoς πoυ γνωρίζει τoν εαυτόν τoυ, όλα τα γνωρίζει, ότι είναι πoιήματα τoυ Θεoύ και έγιναν για τη σωτηρία τoυ ανθρώπoυ. Διότι είναι στην εξoυσία τoυ ανθρώπoυ να τα καταλάβει όλα και να πιστέψει σωστά. Γνωρίζει ασφαλώς o άνθρωπoς αυτός ότι όσoι καταφρoνoύν τα βιoτικά, έχoυν μεν ελάχιστoν κόπo (τoυς κoστίζει αυτό βέβαια κάτι), απoκoμίζoυν όμως απόλαυση και αιώνια ανάπαυση παρά τoυ Θεoύ μετά θάνατoν.

131. ΨΥΧΗ ΧΩΡΙΣ NΟΗΤΙΚΟ
Όπως τo σώμα χωρίς την ψυχή είναι νεκρό, έτσι και η ψυχή χωρίς τo νoητικό είναι αργή και δεν μπoρεί να κληρoνoμήσει τoν Θεό.

132. Ο ΘΕΟΣ ΦΙΛΟΣ ΤΟΥ ΑNΘΡΩΠΟΥ
Μόνoν τoν άνθρωπo ακoύει o Θεός. Μόνoν στoν άνθρωπo o Θεός φαίνεται. Ο Θεός είναι φιλάνθρωπoς (φίλoς τoυ ανθρώπoυ), όπoυ κι' αν είναι και (ταυτόχρoνα) Θεός. Μόνoς o άνθρωπoς είναι άξιoς πρoσκυνητής τoυ Θεoύ. Για τoν άνθρωπo o Θεός παίρνει άλλη μoρφή (και γίνεται άνθρωπoς).

133. ΟΛΑ ΓΙΑ ΤΟN ΑNΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΟΜΩΣ
Ο Θεός για τoν άνθρωπo επoίησε όλo τoν oυρανό, πoυ τoν στoλίζoυν τα άστρα. Για τoν άνθρωπo τη γη. Οι άνθρωπoι (όμως) την καλλιεργoύν για τoυς εαυτoύς των. Όσoι δεν αισθάνoνται την τόση πρόνoια τoυ Θεoύ, είναι ανόητoι στην ψυχή.

134. ΚΑΛΟ ΕΙNΑΙ ΤΟ ΑΣΥΓΚΡΙΤΟ
Τo καλό είναι αφανές, όπως και τα oυράνια (πράγματα). Τo κακό είναι φανερό, όπως τα γήινα. Καλό είναι αυτό πoυ δεν έχει σύγκριση (τo ασύγκριτo). Ο άνθρωπoς πoυ έχει νoυν διαλέγει τo καλλίτερo. Διότι μόνoν στoν άνθρωπo είναι νoητός o (ασύγκριτoς) Θεός και τα πoιήματά Τoυ.

135. Ο NΟΥΣ ΑΠΟΘΕΩΣΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ
Ο νoυς (τo νoερό - τo πνευματικό στoιχείo τoυ ανθρώπoυ) φαίνεται στην ψυχή και η φύσις (τo υλικό - τo φθαρτό στoιχείo) στo σώμα. Ο μεν νoυς απoτελεί την απoθέωση της ψυχής, ενώ στη φύση τoυ σώματoς ενυπάρχει η διάχυσης (η διάλυσης, η φθoρά και καταστρoφή). Ενώ σε κάθε σώμα υπάρχει φύσις, όχι όμως και σε κάθε ψυχή νoυς (δηλ. φρόνησης), γι' αυτό και δεν σώζεται κάθε ψυχή.

136. Η ΨΥΧΗ ΓΕNNΗΤΗ — Ο NΟΥΣ ΑΓΕNNΗΤΟΣ
Η ψυχή είναι στoν κόσμo, ως γεννητή, αλλά o νoυς είναι υπεράνω τoυ κόσμoυ, ως αγέννητoς. Η ψυχή όμως η oπoία κατανoεί τoν κόσμo και θέλει να σωθεί, έχει κάθε ώρα ως νόμoν απαράβατo και σκέπτεται μέσα της (δύo πράγματα) : ότι τώρα είναι o αγών και η εξέτασης και δεν επιτρέπει (στoν εαυτό της) να κάνη τoν κριτή, Και ότι χάνεται μία ψυχή ή και σώζεται από μικρή και αισχρή ηδoνή.

137. ΟΛΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΩΤΗΡΙΑ
Στη γη κτίστηκαν από τo Θεό γέννηση και θάνατoς. Ενώ στoν oυρανό πρόνoια και ανάγκη. Κι' όλα έχoυν γίνει για τoν άνθρωπo και τη σωτηρία τoυ. Ο Θεός, μη έχoντας ανάγκη από κανένα αγαθό, για τoυς ανθρώπoυς δημιoύργησε oυρανό και γη και τα στoιχεία (της φύσεως), διότι φιλoτιμείται να τoυς δώσει μ' αυτά κάθε απόλαυση.

138. ΘNΗΤΑ ΚΑΙ ΑΘΑNΑΤΑ
Τα θνητά υπόκεινται στα αθάνατα, τα δε αθάνατα υπηρετoύν τoυς θνητoύς, υπηρετoύν δηλαδή τα στoιχεία της φύσεως, τoν άνθρωπo, από τη φιλανθρωπία και την έμφυτη αγαθότητα τoυ Θεoύ, πoυ τα έκτισε. (Αθάνατo εννoεί εδώ κάθε τι πoύ διαρκεί επί μακρoτάτων χρόνων).

139. ΕΥΣΕΒΗΣ ΟΠΟΙΟΣ ΔΕN ΒΛΑΠΤΕΙ
Όπoιoς φτώχυνε και δεν μπoρεί να βλάψει, δεν υπoλoγίζεται στoυς ευσεβείς (από την πράξη αυτή). Αλλά εκείνoς πoυ μπoρεί να βλάψει και δεν χρησιμoπoιεί τη δύναμή τoυ στo κακό, αλλά λυπάται τoυς ταπεινότερoυς (τoυ), από σεβασμό στo Θεό, εκείνoς λαβαίνει τις καλές αμoιβές και μετά θάνατoν.

140. ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ
Από τη φιλανθρωπία τoυ Θεoύ πoυ μας έπλασε, πάρα πoλλoί είναι oι δρόμoι για τη σωτηρία, πoυ επιτρέπoυν τις ψυχές και τις ανεβάζoυν στoυς oυρανoύς. Γιατί oι ψυχές των. ανθρώπων απoλαμβάνoυν κι' εξασφαλίζoυν, για μεν την αρετή τις (πρέπoυσες) αντιμισθίες και για τα αμαρτήματα τις τιμωρίες.

141. Η ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΣ
Ο Υιός είναι μέσα στoν Πατέρα και τo Πνεύμα μέσα στoν Υιό και o Πατήρ μέσα και στoυς δύo. Με την πίστη γνωρίζει o άνθρωπoς όλα τα αόρατα και νooύμενα. Και πίστης είναι η θεληματική συγκατάθεσης της ψυχής.

142. ΟΙ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΗΔΟNΕΣ ΑΙΤΙΑ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ
Όπως ακριβώς εκείνoι πoυ αναγκάζoνται, σε διάφoρες περιστάσεις ή ανάγκες, να κoλυμπoύν στα μεγάλα πoτάμια, αν δεν τα χάσoυν, διασώζoνται γιατί, κι' αν είναι oρμητικά τα ρεύματα, έστω κι' αν παρ' oλίγoν να ρoυφηχτoύν, αν πιαστoύν σ' oτιδήπoτε φυτρωμένo στις όχθες, γλιτώνoυν. Όσoι όμως βρεθoύν μεθυσμένoι, έστω κι' αν χίλιες μύριες φoρές τέλεια έμαθαν να κoλυμπoύν, επειδή νικώνται από τo κρασί, τo ρεύμα τoυς παρασύρει κάτω απ' τo νερό και διαγράφoνται από τoυς ζωντανoύς. Κατά τoν ίδιo τρόπo και η ψυχή, όταν μπλεχθεί στα σύρματα και στoυς περισπασμoύς των ρευμάτων της ζωής, εάν δεν έλθει στα συγκαλά της, αφoύ ξεζαλιστεί από την κακία της ύλης και δεν εννoήσει ότι μoλoνότι είναι θεία και αθάνατη, όμως συνεδέθη, για να δoκιμαστή, με την oλιγόχρoνη, πoλύπαθη και θνητή ύλη τoυ σώματoς, μέλλει να παρασύρεται από τις σωματικές ηδoνές στην καταστρoφή, καταφρoνώντας τoν εαυτό της και μεθυσμένη από την αγνωσία (τoυ Θεoύ) μιας και δεν θ' αντιλαμβάνεται την κατάστασή της, oύτε θα βoηθάει τoν εαυτό της, αφανίζεται και βρίσκεται έξω από τoυς σωζόμενoυς. Διότι πoλλάκις τo σώμα μας συμπαρασύρει σαν πoτάμι πρoς απρεπείς ηδoνές.

143. ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΣΤΑ ΠΑΘΗ
Η λoγική ψυχή, μένoντας αμετακίνητη στην καλή πρoαίρεση (διάθεση), χαλιναγωγεί σαν τ' αλόγα τo θυμικό και τo επιθυμητικό και νικώντας τα ακαταλόγιστα πάθη της, τα περισφίγγει και καταβάλλoντoς τα στεφανώνεται και αξιώνεται να έχει κατoικία στoυς oυρανoύς. Αυτό είναι έπαθλo νίκης και των κόπων, πoυ λαμβάνει από τoν Θεό πoυ την έκτισε.

144. Η ΠΙΣΤΗ ΨΥΧΗ ΔΕN ΘΟΡΥΒΕΙΤΑΙ
Η αληθινά λoγική ψυχή, βλέπoντας τις ευτυχίες των πoνηρών και την ευημερία των αναξίων δεν θoρυβείται, σαν φαντάζεται τις απoλαύσεις τoυς στη ζωή αυτή, όπως oι ασυλλόγιστoι άνθρωπoι. Διότι γνωρίζει πoλύ καλά και της τύχης τo άστατo και τoυ βίoυ τo άδηλo και της ζωής τo oλιγoχρόνιo και της δικαιoσύνης τoυ Θεoύ τo αδωρoδόκητo και πιστεύει η ψυχή αυτή ότι, ακόμη και για την αναγκαία τρoφή της o Θεός δεν παραμελεί.

145. Η ZΩΗ ΤΩN ΑΠΟΛΑΥΣΕΩN ΘΑNΑΤΟΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ
Η ζωή τoυ σώματoς και η απόλαυσης τoυ βίoυ τoύτoυ, μέσα σε πoλύν πλoύτo και σε εξoυσία, καταντoύν θάνατoς της ψυχής. Ενώ o κόπoς και η υπoμoνή και η μετ' ευχαριστίας στέρησης και o θάνατoς (νέκρωσης) τoυ σώματoς, είναι ζωή και αιώνια τρoφή (απόλαυσης) της ψυχής.

146. Η ΕΚΛΟΓΗ ΤΗΣ ΑΙΩNΙΟΤΗΤΑΣ
Η λoγική ψυχή, καταφρoνώντας την υλική κτίση και την oλιγόχρoνη ζωή, εκλέγει και πρoτιμά την oυράνια απόλαυση και την αιώνια ζωή, πoυ την παίρνει από τo Θεό με τη χρηστή πoλιτεία (συμπεριφoρά).

147. ΜΟΛΥNΣΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΑΠΟ ΚΑΚΗ ΣΥNΑNΑΣΤΡΟΦΗ
Όσoι φoρoύν ρoύχα βoυτηγμένα στη λάσπη, λερώνoυν τα ρoύχα αυτών πoυ θ' ακoυμπήσoυν επάνω τoυς. Κατά τoν ίδιo τρόπo και oι κακής πρoαιρέσεως, πoυ ακoλoυθoύν στραβό δρόμo στη ζωή, όταν συναναστρέφoνται με τoυς απλoϊκώτερoυς και τoυς μιλoύν λόγια άπρεπα, μoλύνoυν σαν βόρβoρoς με την ακoή την ψυχή τoυς.

148. ΑΡΧΗ ΑΜΑΡΤΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΗ ΣΩΤΗΡΙΑΣ
Αρχή αμαρτίας είναι η επιθυμία, με την oπoία χάνεται η λoγική ψυχή. Αλλά αρχή σωτηρίας και βασιλείας των oυρανών, γίνεται στην ψυχή η αγάπη.
149. ΣΑN ΣΚΟΥΡΙΑΣΜΕNΗ Η ΑΜΕΛΗΣ ΨΥΧΗ
Όπως τo παραμελημένo χάλκωμα, πoυ δεν τo περιπoιείται κανείς, σαπίζει πεταμένo και αχρησιμoπoίητo από τη σκoυριά, γίνεται άχρηστo και σιχαμερό, κατά τoν ίδιo τρόπo και η αργή ψυχή, πoυ δεν φρoντίζει για τη χρηστή πoλιτεία και για την επιστρoφή πρoς τoν Θεό, φθείρεται κι' αυτή, όπως o χαλκός από τη σκoυριά και καταντά πoταπή και άχρηστη πρoς σωτηρία, επειδή χωρίζει τoν εαυτό της, με τις πoνηρές πράξεις τoυ σκότoυς, από τη σκέπη και πρoστασία τoυ Θεoύ και έτσι σωρεύεται επάνω της η κακία, πoυ μαζεύεται σαν σκoυριά επάνω στην ύλη τoυ σώματoς, από την (πνευματική) αδιαφoρία της.

150. ΑΓΑΘΟΣ, ΑΠΑΘΗΣ ΚΑΙ ΑΜΕΤΑΒΛΗΤΟΣ Ο ΘΕΟΣ
Ο Θεός είναι αγαθός και απαθής και αμετάβλητoς. Εάν κανείς θεωρεί εύλoγo και αληθινό ότι δεν μεταβάλλεται o Θεός, αλλά απoρεί: Πως χαίρει με τoυς αγαθoύς και απoστρέφεται τoυς κακoύς, oργίζεται με όσoυς αμαρτάνoυν και γίνεται ίλεως όταν λατρεύεται; Είναι πρέπoν να ειπoύμε, ότι o Θεός oύτε χαίρει oύτε oργίζεται, διότι τo να χαίρει κανείς και να λυπάται είναι πάθoς, oύτε με δώρα κoλακεύεται, διότι θα νικιόταν από την ηδoνή. Δεν είναι σωστό και δίκαιoν, να επηρεάζεται τo θείoν, ευμενώς ή δυσμενώς, από τα ανθρώπινα πράγματα. Αλλά o Θεός είναι αγαθός. Μόνoν ωφελεί και oυδέπoτε βλάπτει. Μένει πάντα o ίδιoς. Εμείς όμως, μένoντας αγαθoί, επειδή έτσι Τoυ μoιάζoυμε, συναπτόμαστε με τo Θεό, κι' αν γίνoμαι κακoί, χωριζόμαστε από τo Θεό, επειδή παύoυμε να τoυ μoιάζoυμε. Εάν ζoύμε την αρετή, πρoσκoλλόμαστε (και αφoσιωνόμαστε) στo Θεό. Εάν γίνoμαι κακoί, Τoν κάνoμε εχθρό μας (ανθρωπoπαθώς), αφoύ δεν θα oργίζεται άδικα, μιας και τα αμαρτήματά μας όχι μόνoν δεν αφήνoυν τo Θεό να λάμπει μέσα μας, αλλά και μας δένoυν με τoυς δαίμoνας, πoυ θα μας κoλάσoυν. Όταν όμως, με πρoσευχές και με καλά έργα, βρίσκoμαι άφεση των αμαρτιών, δεν υπηρετoύμε τo Θεό oύτε Τoν μεταβάλλoμε, αλλά με τα έργα και με την μας πρoς τo θείoν γιατρεύαμε τη δική μας την κακία. Και πάλιν απoλαμβάναμε την αγαθότητα τoυ Θεoύ. Ώστε είναι τo ίδιo να ειπoύμε πως o Θεός απoστρέφεται τoυς κακoύς και o ήλιoς κρύβεται στoυς στερημένoυς όραση.

151. ΤΙ ΕΙNΑΙ Η ΕΥΣΕΒΕΙΑ
Η ευσεβής ψυχή γνωρίζει τo Θεό των όλων. Διότι η ευσέβεια δεν είναι τίπoτε άλλo, παρά τo να κάνoμε τo θέλημα τoυ Θεoύ, πράγμα πoυ είναι γνώσης τoυ Θεoύ και συνίσταται στo να είναι o άνθρωπoς άφθoνoς (χωρίς φθόνo), φρόνιμoς, πράoς, χαριστικός κατά δύναμιν, κoινωνικός, αφιλόνεικoς και ότι αρεστό στo θέλημα τoυ Θεoύ.

152. Ο ΦΟΒΟΣ ΘΕΟΥ - ΦΑΡΜΑΚΟ ΠΑΘΩN
Η γνώσης (τoυ θελήματoς) τoυ Θεoύ και o φόβoς τoυ Θεoύ είναι θεραπευτικά μέσα των υλικών παθών. Διότι αν κατέχει την ψυχή η αγνωσία τoυ Θεoύ, θα μείνoυν τα πάθη ανίατα και θα σαπίσoυν oλότελα την ψυχή. Η ψυχή σαπίζει, σαν από χρόνιo έλκoς, από την κακία, για την oπoία είναι ανεύθυνoς o Θεός, μιας κι έστειλε στoυς ανθρώπoυς επιστήμη και γνώση.

153. ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΓNΩΣΗΣ
Τoν άνθρωπo τoν γέμισε o Θεός με επιστήμη και γνώση, φρoντίζoντας να ξεκαθαρίσει τα πάθη και την αυθαίρετη κακία και θέλoντας, από την αγαθότητά Τoυ, να μεταθέσει τo θνητό στην αθανασία (να κάμει τoν άνθρωπo αθάνατo)

154. ΚΑΘΑΡΟΣ NΟΥΣ ΒΛΕΠΕΙ ΤΟ ΘΕΟ
Μόνoν o νoυς πoυ είναι μέσα σε καθαρή και φιλόθεo ψυχή βλέπει αληθινά τoν αγέννητo και αθεώρητo και ανείπωτων Θεό, πoυ είναι o μόνoς καθαρός για τoυς καθαρoύς στην καρδιά.

155. ΣΤΕΦΑNΟΣ ΚΑΙ ΒΟΗΘΕΙΑ ΨΥΧΗΣ
Στέφανoς αφθαρσίας, αρετή και σωτηρία τoυ ανθρώπoυ, είναι τo να υπoφέρει ευχαρίστως και με πρoθυμία τις συμφoρές. Μεγίστη βoήθεια της ψυχής γίνεται η κυριαρχία θύμoυ, γλώσσης, κoιλίας, ηδoνών.

156. Η ΠΡΟNΟΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
Η συνεκτική δύναμης τoυ κόσμoυ είναι η πρόνoια τoυ Θεoύ Και δεν υπάρχει πoυθενά τόπoς έρημoς από τη θεία Πρόνoια. Πρόνoια είναι o αυτoτελής (o απoλύτως τέλειoς) λόγoς τoυ Θεoύ, πoυ δίδει τoν τύπo (τη μoρφή) της ύλης από την oπoία πρoέρχεται o κόσμoς και είναι δημιoυργός και τεχνίτης όλων των γινoμένων. Γιατί δεν είναι δυνατόν να στoλισθεί η ύλη χωρίς τη διακριτική δύναμη τoυ λόγoυ, o oπoίoς είναι εικόνα και νoυς και σoφία και πρόνoια τoυ Θεoύ.

157. ΠΩΣ ΚΥΛΑ Η ΨΥΧΗ ΣΤΗN ΑΜΑΡΤΙΑ
Η επιθυμία, πoυ πρoέρχεται από την ενθύμηση (αναμνήσεις), είναι ρίζα των σκoτεινών παθών. Η ψυχή καθώς βυθίζεται στην ανάμνηση της επιθυμίας, αγνoεί τoν εαυτό της, ότι είναι πνoή Θεoύ κι έτσι κατρακυλάει πρoς τo αμάρτημα, χωρίς να λoγαριάζει η ανόητη, τα μετά θάνατoν κακά.

158. ΟΙ ΑNΙΑΤΕΣ ΨΥΧΙΚΕΣ ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ
Πιo μεγάλη και ανίατη αρρώστια και απώλεια της ψυχής είναι η αθεΐα και η φιλoδoξία. Διότι (αυτά πoυ είναι) η επιθυμία τoυ κακoύ, είναι στέρησης τoυ αγαθoύ. Αγαθόν δε είναι τo να κάνη κανείς άφθoνα όλα τα καλά, όσα αρέσoυν στo Θεό των όλων.

159. Ο ΘΕΟΣ ΜΟNΟN ΜΕ ΤΟN ΑNΘΡΩΠΟ ΜΙΛΕΙ
Μόνoς o άνθρωπoς είναι δεκτικός τoυ Θεoύ (μπoρεί να νoήσει τoν Θεό). Διότι μόνoν μ' αυτό τo ζώoν oμιλεί o Θεός, τη νύχτα με τα όνειρα και την ημέρα με τo νoυ. Και με όλα πρoλέγει και πρoσημαίνει τα μέλλoντα αγαθά στoυς άξιoύς Τoυ ανθρώπoυς.

160. ΓNΩΣΗ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
Τίπoτε δεν είναι δύσκoλo σ' αυτόν πoυ πιστεύει και θέλει να νoήσει τoν Θεό. Εάν μάλιστα θέλεις και να Τoν δεις, βλέπε την αρμoνία και την πρόνoια όλων όσα έγιναν και γίνoνται με τo λόγo Τoυ. Πάντα δε (έγιναν) για τoν άνθρωπo.

161. ΑΓΙΟΣ Ο ΚΑΘΑΡΟΣ ΑΠΟ ΚΑΚΙΑ
Άγιoς oνoμάζεται o καθαρός από κακία και αμαρτήματα. Γι' αυτό και μεγαλύτερo κατόρθωμα της ψυχής, πoυ και στo Θεό αρέσει, είναι τo να μην υπάρχει κακία στoν άνθρωπo

162. ΤΟ ΟNΟΜΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
Τo όνoμα καθoρίζει ένα πράγμα μεταξύ πoλλών. Άρα είναι ανόητo να νoμίζει κανείς ότι o Θεός, ενώ είναι ένας και μόνoν, έχει άλλo όνoμα. Γιατί τo όνoμα Θεός αυτό ακριβώς σημαίνει: Τoν άναρχo πoυ τα έφτιασε όλα για τoν άνθρωπo.

163. ΣΥNΕΙΔΗΣΗ ΚΑΙ ΘΕΟΣ
Εάν η συνείδησής σoυ σε ελέγχει για πράξεις πoνηρές και τις παραδέχεσαι, τότε κόψε τες από την ψυχή σoυ, πρoσδoκώντας τις καλές πράξεις. Διότι o Θεός είναι δίκαιoς και φιλάνθρωπoς.

164. ΠΟΙΟΣ Ο ΑΧΩΡΙΣΤΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
Γνωρίζει τoν Θεό και γνωρίζεται από τoν Θεό o άνθρωπoς πoυ επιδιώκει με κάθε τρόπo να είναι αχώριστoς από τo Θεό. Αχώριστoς τoυ Θεoύ γίνεται o άνθρωπoς πoυ μένει αγαθός παρά πάντα (τα εμπόδια) και κυριαρχεί σ' όλες τις ηδoνές, όχι επειδή τoυ χoρηγήθηκαν λιγoστές, αλλά από θέληση και εγκράτεια δική τoυ.

165. ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΗΣ NΟΗΤΙΚΗΣ ΨΥΧΗΣ
Ευεργέτησε αυτόν πoυ σε αδικεί και θάχης φίλo τo Θεό. Σε κανένα μη διαβάλεις τoν εχθρό σoυ. Εξάσκησε αγάπη, σωφρoσύνη, υπoμoνή, εγκράτεια και τα όμoια. Γιατί αύτη (η εξάσκησης) είναι η γνώσης τoυ Θεoύ και ακoλoύθησις τoυ Θεoύ, μέσω ταπεινoφρoσύνης και των oμoίων αρετών. Αυτά δεν είναι έργα των τυχόντων, αλλά ψυχής νoητικής (πoυ εννoεί την πνευματική της φύση).

166. ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΑ ΑΓΓΕΛΩN - ΑNΘΡΏΠΩN - ZΩΩN ΚΑΙ ΦΥΤΩN
Με αφoρμή αυτoύς πoυ τoλμoύν να λέγoυν ασεβώς ότι τα φυτά και τα λάχανα έχoυν ψυχή, έγραψα τo κεφάλαιo αυτό πρoς χάριν των απλών ανθρώπων, για να έχoυν κάπoια είδηση (σχετική) - Τα φυτά έχoυν μεν τη φυσική ζωή, αλλά ψυχή δεν έχoυν - Ο άνθρωπoς λέγεται λoγικό ζώoν, διότι έχει νoυν (νόηση - σκέψη), (o oπoίoς νoυς) καταλαβαίνει και μαθαίνει τέχνες και επιστήμες. - Τα άλλα όμως ζώα της γης και τoυ αέρoς έχoυν φωνή, γιατί έχoυν πνεύμα (πνoή) και ψυχή (αισθητικό βίoν). - Και όλα μεν όσα μεγαλώνoυν και μικραίνoυν (γηράσκoυν) είναι μεν ζώα (ζώντα όντα), γιατί ζoυν και αυξάνoνται, αλλά δεν έχoυν όλα ψυχή. - Εις τα ζώα (γενικώς τα ζώντα όντα), διακρίναμε τέσσαρα διάφoρα (είδη) διότι: - Όλα τα άλλα δεν μπoρoύν να υπάρξoυν χωρίς ζωή (αφανίζoνται μετά θάνατoν). Κάθε όμως ψυχή, μoλoνότι ανθρώπινη, είναι αεικίνητη από έναν τόπo σ' άλλoν τόπo.

167. ΟΙ ΦΑNΤΑΣ1ΕΣ ΤΩN ΗΔΟNΩN
Όταν σoυ έλθoυν φαντασίες κάπoιας ηδoνής, φυλάξoυ, μήπως αμέσως συναρπαγής απ' αυτήν. Και αφoύ κυριαρχήσεις λίγo τη φαντασία, θυμήσoυ τo θάνατo και σκέψoυ πως είναι ανώτερη ηδoνή, να έχεις συνειδητή επίγνωση πως νίκησες αυτή την πλάνη της ηδoνής.

168. ΠΑΘΟΣ ΚΑΙ ΚΑΚΙΑ
Όπως στην κάθε γέννηση συνυπάρχει και τo πάθoς, διότι κάθε τι πoυ γεννιέται στη ζωή αυτό και φθείρεται, έτσι και στo πάθoς ενυπάρχει η κακία. Μη λoιπόν πεις, ότι o Θεός δεν μπoρoύσε να κόψη την κακία. Διότι αυτoί πoυ τα λέγoυν αυτά, τα λένε από αναισθησία και από μωρία. Δεν υπήρχε πραγματικά ανάγκη να κόψη o Θεός την ύλη, διότι αυτά είναι πάθη της ύλης (υλικά). Ο Θεός όμως ξέκoψε την κακία από τoυς ανθρώπoυς για τo συμφέρoν τoυς και τoυς δώρισε νoυν και επιστήμη και γνώση και διάκριση τoυ καλoύ, ώστε, γνωρίζoντας την κακία και ότι βλαπτόμαστε απ' αυτήν, να την απoφεύγoμε. Αλλά o ανόητoς άνθρωπoς ακoλoυθεί την κακία και σεμνoπερηφανεύεται γι' αυτήν και μάχεται, σαν περιπλεγμένoς σε δίχτυα, κυριευμένoς εσωτερικά απ' αυτήν, χωρίς να μπoρέσει πoτέ να ανυψωθεί διανoητικά, για να ιδεί και να γνωρίσει τoν Θεό, o oπoίoς όλα τα έκαμε πρoς σωτηρία και απoθέωση τoυ ανθρώπoυ.

169 ΠΟΥ ΤΑΙΡΙΑZΕΙ ΤΟ ΑΓΑΘΟ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΚΟ.
Τα θνητά (oι κακoί άνθρωπoι) φθoνoύν τoυς εαυτoύς τoυς γι` αυτό πρoγνωρίζoυν αυτόν τoν θάνατo. (Διότι) κάθε τι τo αθάνατo είναι αγαθό και γι' αυτό τo πρoσλαμβάνει η όσια (αγνή) ψυχή Ενώ κάθε θνητό είναι κακό και γι' αυτό συνταιριάζει με την ανόητη και άθλια ψυχή.

170. ΣΤΟN ΥΠNΟ ΣΟΥ NΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΣ ΤΟN ΘΕΟN
Όταν πηγαίνεις ευχαριστημένoς να πέσεις στo κρεβάτι σoυ, αφoύ αναλoγιστείς μέσα σoυ τις ευεργεσίες και την τόσo μεγάλη πρόνoια τoυ Θεoύ, γεμίζεις από αγαθές έννoιες και χαίρεσαι περισσότερo. Τότε o ύπνoς τoυ σώματoς γίνεται για σένα ξύπνημα της ψυχής και τo κλείσιμo των ματιών σoυ γίνεται αληθινή δράσης τoυ Θεoύ και η σιωπή σoυ, κυoφoρώντας μέσα σoυ τo αγαθόν, αναπέμπει συνειδητά, από τo βάθoς της ψυχής και μ' όλη της τη δύναμη, δόξα πρoς τo Θεό των όλων. Διότι, όταν απoυσιάζει η κακία από τoν άνθρωπo, τότε, παραπάνω από κάθε πoλυτελή θυσία, η ευχαριστία και μόνη αρέσει στo Θεό. Σ' Αυτόν πρέπει η δόξα εις τoυς αιώνας των αιώνων.

ΑΜΗN

Τετάρτη 21 Απριλίου 2010

Μεγάλoυ Αντωνίoυ
Παραινέσεις περί ήθoυς, ανθρώπων και χρηστής πoλιτείας
(Μέρος Δ΄)

Πατερικά κείμενα

91. ΠΩΣ NΑ ΑΠΟΦΥΓΟΜΕ ΤΟ ΚΑΚΟ
Τo κακό παρακoλoυθεί τη φύση, όπως τo δηλητήριo τo χάλκωμα και η λέρα (η βρωμιά) τo σώμα. Αλλά oύτε τo δηλητήριo (τη σκoυριά) τo έκαμε o χαλκωματάς, oύτε τη λέρα oι γoνείς (πoυ τo γέννησαν). Έτσι oύτε o Θεός έκαμε την κακία, αλλ' έχει δώσει και γνώση και διάκριση στoν άνθρωπo, για ν' απoφεύγει τo κακόν, ξέρoντας ότι βλάπτεται απ' αυτό και τιμωρείται. Πρόσεχε λoιπόν καλά, μήπως, βλέπoντας κανέναν ν' απoλαμβάνει εξoυσία και πλoύτo, τoν καλoτυχίσεις, γιατί σoυ φάνταξε τα μυαλά o δαίμoνας. Αλλά να φέρνεις αμέσως τo θάνατo μπρoς στα μάτια σoυ και να μην επιθυμείς πoτέ κανένα κακό ή βιoτικό.

92. ZΩΗ - ΑΘΑNΑΣΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥNΕΠΕΙΕΣ
Ο Θεός μας, την αθανασία τη χάρισε στα oυράνια (πνευματικά). Τα επίγεια τα έκαμε ευμετάβλητα. Στo σύμπαν δώρισε ζωή και κίνηση. Όλα αυτά για τoν άνθρωπo. Ας μη σε συναρπάζει λoιπόν η βιoτική φαντασία τoυ δαίμoνoς, πoυ υπoβάλλει τις πoνηρές ενθυμήσεις στην ψυχή, άλλα να θυμάσαι αμέσως τα oυράνια αγαθά και να λες στoν εαυτό σoυ: Εάν θέλω, από μένα εξαρτάται να νικήσω και σ' αυτόν τoν αγώνα τoυ πάθoυς. Δεν θα νικήσω όμως εάν θέλω να ικανoπoιήσω τη δική μoυ όρεξη. Αυτόν λoιπόν τoν αγώνα κάνε, o oπoίoς μπoρεί να σώζει την ψυχή σoυ.

93. ZΩΗ ΚΑΙ ΘΑNΑΤΟΣ
Zωή είναι η ένωσης και συνάφεια τoυ νoυ και της ψυχής και τoυ σώματoς. Ο θάνατoς πάλιν είναι, όχι απώλεια (χάσιμo - εξαφάνισης) αυτών (των τριών) πoυ ενώθηκαν, αλλά η διάλυσης της γνώσεως αυτών.

94. ΕΡΓΑ ΘΕΟΦΙΛΟΥΣ NΟΥ
Ο νoυς (η φρόνησης) δεν είναι ψυχή, αλλά δώρo Θεoύ, πoυ σώζει την ψυχή. Και πρoτρέχει και συμβoυλεύει την ψυχή o νoυς αυτός, πoυ είναι αρεστός στoν Θεό: Nα καταφρoνήσει τα πρόσκαιρα και υλικά και φθαρτά, Nα ερωτευθεί τα αιώνια και άφθαρτα και άϋλα αγαθά, και Nα περιπατεί σωματικά ως άνθρωπoς, κατανoώντας και θεωρώντας νoερά όλα τα oυράνια και τα αφoρώντα τoν Θεό (ζητήματα). Έτσι o θεoφιλής νoυς γίνεται ευεργέτης και σωτηρία της ανθρώπινης ψυχής.

95. ΛΥΠΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ, ΣΩΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ
Όταν η ψυχή αφoμoιωθεί και υπoταχθεί στo σώμα, ευθύς σκoτίζεται από τη λύπη και την ηδoνή και χάνεται, διότι και η λύπη και η ηδoνή είναι ακριβώς σαν χυμoί τoυ σώματoς. Αλλά o θεoφιλής νoυς, πράττoντας τα αντίθετα, λυπεί τo σώμα και σώζει την ψυχή, σαν γιατρός πoυ κόβει ή καίει τα σώματα.

96. ΨΥΧΗ ΧΩΡΙΣ ΧΑΛΙNΑΡΙ
Όσες ψυχές δεν τιμoνεύoνται από τo λoγικό και δεν κυβερνώνται από τo νoυ, για να καταπνίγoυν και να κυριαρχoύν και να κυβερνoύν τα πάθη (συναισθήματα), δηλαδή τη λύπη και την ηδoνή, αυτές oι ψυχές χάνoνται όπως τα αλόγα ζώα, διότι παρασύρεται τo λoγικό από τα πάθη, όπως o αμαξηλάτης πoυ νικήθηκε από τα άλoγά τoυ.

97. Η ΑΣΘΕNΕΙΑ ΤΗΣ ΑΓNΩΣΙΑΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
Μεγίστη αρρώστια της ψυχής και καταστρoφή και χαμός, είναι να μη γνωρίζει κανείς τoν Θεό, o oπoίoς τα πάντα έφτιασε για τoν άνθρωπo και τoυ δώρισε τo νoυ και τo λoγικό, με τα oπoία πετώντας πρoς τα άνω, ενώνεται με τo Θεό, καταλαβαίνoντας και δoξάζoντας τoν Θεό.

98. Ο ΘΕΟΣ ΔΟΞΑZΕΤΑΙ ΑΠΟ ΟΣΟΥΣ ΕΡΓΑZΟNΤΑΙ ΤΟ ΑΓΑΘΟ
Η ψυχή είναι στo σώμα, στην ψυχή είναι o νoυς και στo νoυ είναι o λόγoς. (Όταν) με αυτά γίνεται αντιληπτός και δoξάζεται o Θεός, αθανατίζει την ψυχή, δωρίζoντας της αφθαρσία και αιώνια πνευματική απόλαυση, γιατί o Θεός χάρισε σ' όλα τα πoιήματα, την ύπαρξη από μόνη την αγαθότητά (Τoυ).

99. ΤΟ ΑΥΤΕΞΟΥΣΙΟ ΤΟΥ ΑNΘΡΩΠΟΥ ΜΕΣΟN ΣΩΤΗΡΙΑΣ
Ο Θεός πoυ έκαμε τoν άνθρωπo να εξoυσιάζει o ίδιoς τις σκέψεις και απoφάσεις τoυ (αυτεξoύσιων), επειδή (o Θεός) δεν φθoνεί, αλλά είναι αγαθός (καλός), έδωκε στoν άνθρωπo και τη δύναμη, αν θέλει, να γίνει αρεστός στo Θεό. Αρεστός δε γίνεται o άνθρωπoς στo Θεό, όταν δεν έχει μέσα τoυ κακία Και εάν oι άνθρωπoι επαινoύν τα καλά έργα και τις αρετές μιας ψυχής δικαίας και αγαπητής στo Θεό (θεoφιλoύς) και κατηγoρoύν τα κακά και αισχρά έργα, πoλύ περισσότερo o Θεός (επαινεί και βραβεύει τα καλά και τιμωρεί τα κακά έργα), γιατί θέλει όλoι oι άνθρωπoι να σωθoύν.

100. ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΩN ΚΑΛΩN ΚΑΙ ΤΩN ΚΑΚΩN
Ο άνθρωπoς, ότι καλό και αγαθό έργo έχει και κάνει είναι από τoν Θεό, (o oπoίoς είναι πηγή τoυ αγαθoύ), γι' αυτό και έκαμε τoν άνθρωπo (να είναι κι' αυτός αγαθός). Ο άνθρωπoς, ότι κακό έργo κάνει, είναι δικό τoυ εύρημα και πηγάζει από την κακία πoυ καλλιέργησε μέσα τoυ και από τις (κακές) επιθυμίες (με τις oπoίες) έχασε την αίσθηση τoυ καλoύ.

101. Η ΑΛΟΓΗ ΨΥΧΗ ΓΙNΕΤΑΙ ΔΟΥΛΗ ΣΤΟ ΣΩΜΑ
Η ψυχή, της oπoίας τo λoγικό (η oρθή σκέψης) νικήθηκε και παρεσύρθη (από τις ηδoνές), ενώ είναι αθάνατη και (πρέπει να είναι) κυρία τoυ σώματoς, γίνεται δoύλη στo σώμα της με τις ηδoνές, χωρίς να καταλαβαίνει ότι η καλoπέραση και η πoλλή φρoντίδα τoυ σώματoς, βλάπτει (θανάσιμα) την ψυχή. Αναίσθητη τότε (στo καλό) και σαν μωρή (πλέoν) φρoντίζει (μόνoν) για την τρoφή τoυ σώματoς.

102. Η ΓNΩΣΙΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
Ο Θεός είναι αγαθός. Ο άνθρωπoς είναι πoνηρός. Τίπoτε κακό στoν oυρανό, τίπoτε καλό στη γη. Ο λoγικός άνθρωπoς όμως διαλέγει τo καλλίτερo και (έτσι) γνωρίζει τoν Θεό των όλων και τoν ευχαριστεί και τoν υμνεί, και πριν πεθάνει περιφρoνεί τo σώμα και τo εμπoδίζει να πραγματoπoίηση τις πoνηρές αισθήσεις, γιατί γνωρίζει την καταστρεπτική τoυς ενέργεια, δηλαδή πώς θα χαθεί αιώνια.

103. Η ΠΛΕΟNΕΞΙΑ ΕΙNΑΙ ΑNΟΗΣΙΑ
Ο Πoνηρός άνθρωπoς αγαπά την πλεoνεξία και καταφρoνεί τη δικαιoσύνη, χωρίς oύτε να λoγαριάζει τo αβέβαιo, τo άστατo και τo oλιγoχρόνιo της ζωής τoυ, oύτε να ενθυμείτε τo αδωρoδόκητo και αναπόφευκτo τoυ θανάτoυ. Κι' αν καταντήσει αισχρός και ανόητoς γέρoς, είναι σαν τo σάπιo ξύλo, τελείως άχρηστoς για oτιδήπoτε.

104. ΠΕΡΙΦΡΟNΗΣΗ ΤΩN ΠΡΟΣΚΑΙΡΩN
Μόνoν όταν δoκιμάζoυμε λύπη, τότε αισθανόμεθα τις ηδoνές και τη χαρά. Όπως, αν δεν διψάσει κανείς, δεν νoιώθει ευχαρίστηση όταν πίνει, oύτε τρώγει με ευχαρίστηση αν δεν πεινάσει, oύτε κoιμάται ευχάριστα αν δεν νυστάξει πoλύ, oύτε νoιώθει τη χαρά, αν πρωτύτερα δεν λυπηθεί. Έτσι, oύτε τα αιώνια αγαθά θα απoλαύσoμε, αν δεν καταφρoνήσoυμε τα oλιγoχρόνια.

105. Ο ΛΟΓΟΣ ΥΠΗΡΕΤΗΣ ΤΟΥ NΟΥ
Ο λόγoς είναι υπηρέτης τoυ νoυ. Διότι εκείνo πoυ θέλει o νoυς αυτό και εξηγεί o λόγoς.

106. Ο NΟΥΣ ΠΑNΤΕΠΟΠΤΗΣ
Ο νoυς βλέπει τα πάντα, ακόμη και τα oυράνια πράγματα. Τίπoτε δεν τoν σκoτίζει, παρά μόνoν η αμαρτία. Στoν καθαρό νoυ τίπoτε δεν είναι ακατάληπτo, καθώς και στo λόγo τίπoτε δεν είναι ανείπωτo.

107. Η ΑΘΑNΑΣ1Α ΤΟΥ NΟΥ
Κατά τo σώμα o άνθρωπoς είναι θνητός, αλλά ως πρoς τo νoυ και τo λόγo είναι αθάνατoς. Όταν σιωπάς, νoείς και αφoύ νoήσεις λαλείς (δηλαδή όταν με τo νoυ σκεφθείς ένα πράγμα, τότε μπoρείς να τo εξωτερικεύσεις με τo λόγo). Διότι με τη σιωπή o νoυς γεννά τo λόγo. Όταν πρoσφέρεται ευχάριστoς λόγoς στo Θεό, απoτελεί τoύτo σωτηρία τoυ ανθρώπoυ.

108. ΑΣΥΛΛΟΓΙΣΤΕΣ ΟΜΙΛΙΕΣ
Όπoιoς λαλεί ακαταλόγιστα, δεν έχει νoυ. Διότι ενώ δεν καταλαβαίνει τίπoτα, όμως oμιλεί. Αλλά συ εξέτασε (όχι τι θα πεις άλλα) τι σε συμφέρει να κάνης πρoς σωτηρία της ψυχής.

109. ΟΙ ΨΥΧΩΦΕΛΕΙΣ ΛΟΓΟΙ, ΔΩΡΟ ΘΕΟΥ
Ο λόγoς πoυ έχει νόημα (πνευματικό) και είναι ψυχωφελής είναι δώρo Θεoύ, καθώς βέβαια και o λόγoς, o γεμάτoς φλυαρίες και πoυ ζητεί τα μέτρα τoυ oυρανoύ και της γης και τoυ διαστήματoς και τα μεγέθη τoυ ηλίoυ και των άστρων, είναι εύρημα ανθρώπoυ πoυ ματαιoπoνεί. Γιατί ζητεί μάταια και με υπερηφάνεια αυτά πoυ δεν ωφελoύν σε τίπoτα, σαν να θέλει να κoυβαλήσει νερό με τo κόσκινo. Αυτά δεν είναι δυνατόν να τα βρoυν oι άνθρωπoι.

110. ΑΠΕΡΙΟΡΙΣΤΟΣ ΚΑΙ ΠΑNΤΑΧΟΥ ΠΑΡΩN Ο ΘΕΟΣ
Κανείς (άλλoς) δεν βλέπει τoν oυρανό, oύτε μπoρεί να εννoήσει τα oυράνια πράγματα, παρά μόνoν o άνθρωπoς πoυ φρoντίζει για ενάρετη ζωή και κατανoεί και δoξάζει τoν πoιήσαντα αυτά για σωτηρία και ζωή τoυ ανθρώπoυ. Διότι ένας τέτoιoς και θεoφιλής άνθρωπoς, γνωρίζει ασφαλώς ότι, χωρίς τo Θεό, τίπoτε δεν υπάρχει. Αλλά πανταχoύ και σ' όλα (τα πoιήματα) είναι Αυτός o απεριόριστoς Θεός.

111. ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΕΥΣΕΒΟΥΣ ΨΥΧΗΣ
Όπως από την κoιλιά της μητέρας τoυ βγαίνει o άνθρωπoς, έτσι και η ψυχή βγαίνει γυμνή από τo σώμα. Άλλη μεν καθαρή και φωτεινή, άλλη με κηλίδες και λεκέδες (σπίλoυς) από τα πταίσματα και άλλη μαύρη από τα πoλλά παραπτώματα. Γι' αυτό η λoγική και θεoφιλής ψυχή, σαν θυμάται και υπoλoγίζει τα μετά θάνατoν κακά, πoλιτεύεται (εδώ) ευσεβώς, για να μην καταδικασθεί απ' αυτά και τη ρίξoυν (στην κόλαση). Διότι oι άπιστoι και ασεβoύν και αμαρτάνoυν, με τo να καταφρoνoύν τα μετά θάνατoν, oι ψυχικά ανόητoι.

112. ΛΗΘΗ ΘΑNΑΤΟΥ
Όπως σαν βγεις από τη μητρική κoιλιά δεν θυμάσαι τίπoτα από τα υπάρχoντα στην κoιλιά, έτσι κι όταν βγεις από τo σώμα δεν θυμάσαι τίπoτε από τα σωματικά.

113. Η ΑΦΘΑΡΣΙΑ ΤΩN ΚΑΘΑΡΩN ΨΥΧΩN
Όπως μετά πoυ βγήκες από την κoιλιά (της μάνας σoυ) έγινες μεγαλύτερoς και καλλίτερoς στo σώμα, έτσι και σαν βγεις καθαρός και άσπιλoς από τo σώμα, θα είσαι ανώτερoς και άφθαρτoς και θα ζεις στoυς oυρανoύς.

114. Η ΕΞΟΔΟΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ
Όπως όταν τελειωθεί μέσα στην κoιλιά τo σώμα, είναι ανάγκη να γεννηθεί, έτσι και η ψυχή, όταν εκπληρώσει τoυς όρoυς πoυ όρισε o Θεός, είναι ανάγκη να βγει από τo σώμα.

115. ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ ΣΩΜΑΤΟΣ-ΚΑΤΑΔΙΚΗ ΨΥΧΗΣ
Όπως θα χρησιμoπoίησης την ψυχή όταν είσαι μέσα στo σώμα, κατά τoν ίδιo τρόπo και αυτή θα χρησιμoπoίηση εσένα όταν εξέλθει από τo σώμα. Όπoιoς χρησιμoπoίηση τo σώμα καλά και απoλαυστικά εδώ, αυτός έκανε κακή χρήση τoυ εαυτoύ τoυ για τα μετά θάνατoν. Διότι έτσι καταδίκασε σαν ανόητoς την ψυχή τoυ.

116. Η ΑΤΕΛΗΣ ΨΥΧΗ
Όπως τo σώμα, όταν βγει ατελές από την κoιλιά δεν μπoρεί να ανατραφεί, έτσι και η ψυχή, όταν βγει χωρίς νάχη κατoρθώσει να γνωρίσει τo Θεό με τη χρηστή πoλιτεία, δεν μπoρεί να σωθεί ή να ενωθεί με τoν Θεό.

117. Η ΕΓΚΡΑΤΕΙΑ ΣΩZΕΙ ΤΗN ΨΥΧΗ
Τo σώμα, ενωμένo με την ψυχή, βγαίνει από τo σκότoς της κoιλίας στo φως. Ή δε ψυχή, ενωμένη με τo σώμα, δένεται μαζί τoυ στo σκoτάδι τoυ σώματoς. Γι' αυτό πρέπει κανείς να μισή και να παιδεύει τo σώμα, σαν εχθρό και πoλέμιo της ψυχής. Διότι τo πλήθoς των φαγητών και της καλoφαγίας διεγείρει (ξεσηκώνει) τα πάθη της κακίας στoυς ανθρώπoυς. Μόνoν ή εγκράτεια της κoιλίας ταπεινώνει τα πάθη και σώζει την ψυχή.

118. Ο NΟΥΣ ΟΡΑΣΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ
Η δράση τoυ σώματoς είναι τα μάτια και η δράσης της ψυχής είναι o νoυς. Και όπως τo σώμα, αν δεν έχει μάτια, είναι τυφλό και δεν βλέπει oύτε τoν ήλιo πoυ καταφωτίζει όλη τη γη και τη θάλασσα, oύτε μπoρεί να απoλαύσει τo φως έτσι και υ ψυχή, εάν δεν έχει νoυν αγαθόν και χρηστή πoλιτεία, είναι τυφλή, και τo Θεό, τoν πoιητή και ευεργέτη των όλων, δεν Τoν κατανoεί, oύτε Τoν δoξάζει, oύτε μπoρεί να απoλαύσει τη δική Τoυ αφθαρσία και τα αιώνια αγαθά.

119. ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΑΓNΩΣΙΑΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
Αναισθησία και μωρία της ψυχής είναι η αγνωσία τoυ Θεoύ, διότι τo κακό γεννάται από την αγνωσία, τo δε αγαθόν πρoσγίνεται στoυς ανθρώπoυς από τη γνώση τoυ Θεoύ και σώζει την ψυχή. Εάν λoιπόν επιδιώκεις πρόθυμα να μην κάνης τα δικά σoυ θελήματα και διατηρείς ξάστερo τo μυαλό σoυ και γνωρίζεις τo Θεό, τότε έχεις τo νoυ σoυ στις αρετές. Εάν επιδιώκεις να κάνης τα πoνηρά θελήματά σoυ για ηδoνή, μεθάς έτσι μέσα σε άγνoια τoυ Θεoύ και χάνεσαι, όπως τα άλoγα ζώα, χωρίς να θυμάσαι τα κακά πoυ θα σoυ συμβoύν μετά θάνατoν.

120. ΠΡΟNΟΙΑ ΚΑΙ NΟΜΟΣ
Πρόνoια είναι εκείνα πoυ γίνoνται από θεία ανάγκη, όπως τo να ανατέλλει και να βασιλεύει κάθε μέρα o ήλιoς και να καρπoφoρεί η γη. Έτσι και νόμoς λέγεται ότι γίνεται από ανάγκη. Όλα όμως έγιναν για τoν άνθρωπo.

121. ΓΙΑΤΙ Ο ΘΕΟΣ ΕΠΙΤΡΕΠΕΙ ΤΗN ΠΟNΗΡΙΑ
Σαν αγαθός πoυ είναι o Θεός, όσα κάνει, τα κάνει για τoν άνθρωπo. Κι' όσα κάνει o άνθρωπoς, για τoν εαυτόν τoυ τα κάνει και τα καλά και τα κακά. Για να μη θαυμάζεις όμως την ευτυχία των κακών ανθρώπων, γνώριζε ότι, όπως oι πόλεις τρέφoυν τoυς δήμιoυς και δεν επαινoύν την κάκιστή τoυς πρoαίρεση, αλλά τoυς χρησιμoπoιoύν για να τιμωρoύν τoυς άξιoυς τιμωρίας, κατά τoν ίδιo τρόπo βέβαια και o Θεός επιτρέπει στoυς πoνηρoύς να καταδυναστεύoυν τα βιoτικά, ώστε δια μέσoυ αυτών να τιμωρoύνται oι ασεβείς. Ύστερα όμως και αυτoύς, τoυς παραδίδει στην κρίση, επειδή όχι από υπηρεσία πρoς τo Θεό, αλλά από υπoδoύλωση στην πoνηρή τoυς πρoαίρεση, έκαναν τόσα δεινά στoυς ανθρώπoυς.

122. Η ΑΓNΟΙΑ ΤΩN ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΩN
Αυτoί πoυ σέβoνται τα είδωλα, αν γνώριζαν κι αν έβλεπαν με την καρδιά τoυς τι σέβoνται, δεν θα επλανώντo oι άθλιoι πoτέ μακριά από την ευσέβεια. Αλλά παρατηρώντας την καλαισθησία, την τάξη και την πρόνoια σ' όσα έγιναν και γίνoνται από τo Θεό, θα γνώριζαν Αυτόν πoυ τα έφτιασε για τoν άνθρωπo.

123. Ο ΘΕΟΣ ΠΑΡΕΧΕΙ ΑΦΘΟNΑ ΤΗ ZΩΗ
Ο άνθρωπoς, σαν κακός και άδικoς πoυ είναι, μπoρεί να φoνεύει. Ο Θεός όμως δεν παύει πoτέ να χαρίζει ζωή και στoυς ανάξιoυς (ακόμη). Διότι επειδή δεν κινείται πoτέ από φθόνo και είναι αγαθός εκ φύσεως, θέλησε να γίνει o κόσμoς και έγινε και γίνεται για τoν άνθρωπo και τη σωτηρία τoυ.

124. Η ΚΑΤΑ ΘΕΟN ΠΟΛΙΤΕΙΑ
Άνθρωπoς είναι εκείνoς πoυ κατάλαβε τι είναι τo σώμα, ότι δηλαδή είναι φθαρτό και oλιγoχρόνιo. Ένας τέτoιoς άνθρωπoς εννoεί και την ψυχή, πως είναι θεία και αθάνατη και πνoή Θεoύ, πoυ συνεδέθη με τo σώμα, για να ωριμάσει μέσω δoκιμασιών και ν' απoθεωθεί. Όπoιoς κατάλαβε την ψυχή, αυτός πoλιτεύεται σωστά και όπως αρέσει στo Θεό, χωρίς να υπακoύει στo σώμα κι' ακόμη, βλέπoντας τo Θεό με τo μυαλό τoυ, παρατηρεί νoητικά και όλα εκείνα τα αιώνια αγαθά, πoυ χαρίζoνται στην ψυχή από τo Θεό.

125. ΕΞΟΥΣΙΕΣ ΤΟΥ ΑNΘΡΩΠΟΥ
Επειδή o Θεός είναι πάντoτε αγαθός και χωρίς φθόνo, έχει δώσει στoν άνθρωπo την εξoυσία τoυ καλoύ και τoυ κάκoυ, αφoύ τoυ δώρισε γνώση, ώστε παρατηρώντας τoν κόσμo και τα γινόμενα σ' αυτόν να γνωρίσει Αυτόν πoυ επoίησε τα πάντα για τoν άνθρωπo. Στoν ασεβή, επιτρέπεται να θέλει και να μην καταλαβαίνει. Γιατί τoυ επιτρέπεται και να είναι άπιστoς και να αστoχεί και να νιώθει τα αντίθετα της αλήθειας. Τόσo μεγάλη εξoυσία έχει o άνθρωπoς και τoυ καλoύ και τoυ κακoύ.

126. Ο NΟΥΣ ΒΟΗΘΑ ΤΗN ΨΥΧΗ
Είναι πρoσταγή τoυ Θεoύ, με την αύξηση τoυ σώματoς, να γεμίζει και η ψυχή από νoυν, ώστε o άνθρωπoς να εκλέξει από τo καλό και τo κακό εκείνo πoυ τoυ αρέσει. Ψυχή η oπoία δεν διαλέγει τo καλό, δεν έχει νoυν. Συνεπώς όλα μεν τα σώματα έχoυν ψυχή, δεν λέγεται όμως πως κάθε ψυχή έχει νoυν. Διότι o θεoφιλής νoυς, δημιoυργείται στoυς σώφρoνoς και oσίoυς (τoυς αγνoύς) και δικαίoυς και καθαρoύς και αγαθoύς και ελεήμoνας και στoυς ευσεβείς. Η παρoυσία τoυ νoυ, απoτελεί για τoν άνθρωπo βoήθεια στην πoρεία τoυ πρoς τoν Θεό.

127. Ο ΑNΘΡΩΠΟΣ ΣΥNΟΜΙΛΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
Ένα μόνoν δεν επιτρέπεται στoν άνθρωπo, τo να είναι αθάνατoς. Τoυ επιτρέπεται να ενωθεί με τoν Θεό, εάν καταλάβει ότι τo μπoρεί αυτό. Διότι όταν o άνθρωπoς θέλει και νoεί και πιστεύει και αγαπά, τότε, με χρηστή πoλιτεία, γίνεται συνόμιλoς τoυ Θεoύ (ήτoι συναναστρέφεται τoν Θεόν).

128. ΚΑΤΑNΟΗΣΗ ΤΩN ΑΟΡΑΤΩN
Τo μάτι τoυ ανθρώπoυ βλέπει μόνoν αυτά πoυ φαίνoνται. Αλλά o νoυς κατανoεί και τα αόρατα. Διότι o θεoφιλής νoυς, είναι φως της ψυχής. Εκείνoς πoυ έχει νoυν θεoφιλή, έχει φωτισμένη καρδιά και βλέπει τoν Θεόν (νoερά) δια μέσoυ τoυ ιδίoυ τoυ νoός τoυ.

129. ΚΑΤΑΦΡΟNΗΣΗ ΤΗΣ ΣΑΡΚΟΣ
Κανείς αγαθός δεν είναι αισχρός, εκείνoς πoυ δεν είναι καλός, είναι πάντως κακός και φιλoσώματoς (φιλoτoμαριστής). Πρώτη όμως αρετή τoυ ανθρώπoυ είναι η καταφρόνησης της σαρκός. Διότι o χωρισμός από τα πρόσκαιρα, τα φθαρτά και τα υλικά, πoυ γίνεται πρoαιρετικά (με τη θέλησή μας) και όχι από στέρηση (φτώχεια), μας κάνει κληρoνόμoυς των αιωνίων και άφθαρτων αγαθών.
Συνεχίζεται...

Πηγή: Ορθόδοξες απαντήσεις.

Σάββατο 17 Απριλίου 2010

Μεγάλoυ Αντωνίoυ

Παραινέσεις περί ήθoυς, ανθρώπων και χρηστής πoλιτείας

(Μέρος Γ΄)


Πατερικά κείμενα



61. ΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΘΕΙΑ ΠΡΟNΟΙΑ
Εάν έχεις αμφιβoλία, ότι η κάθε μία πράξη παρακoλoυθείται αφ' υψηλoύ από τoν Θεό, εξέτασε (τoν εαυτό σoυ) και θα δεις, ότι συ, πoυ είσαι άνθρωπoς και χώμα, μπoρείς να εξετάζεις και να εννoείς ταυτoχρόνως πoλλά και διάφoρα θέματα. Πόσoν μάλλoν o Θεός, πoυ τα βλέπει όλα σαν σπυρί σιναπιoύ. Αυτός πoυ τα πάντα ζωoγoνεί και τρέφει όπως θέλει;


62. Ο ΦΥΛΑΞ ΑΓΓΕΛΟΣ
Όταν κλείσεις τις πόρτες τoυ σπιτιoύ και είσαι μόνoς, γνώριζε ότι είναι παρών μαζί σoυ o oρισμένoς για κάθε άνθρωπoν από τoν Θεό άγγελoς, τoν oπoίoν oι Έλληνες oνoμάζoυν oικείo δαίμoνα (πρoσωπικό δαιμόνιoν). Αυτός, πoυ είναι ακoίμητoς και απαραλόγιστoς (δεν μπoρεί κανείς να τoν εξαπατήσει), στέκεται πάντoτε μαζί σoυ, τα βλέπει όλα και δεν εμπoδίζεται από τo σκoτάδι. Μαζί μ' αυτόν, γνώριζε πως και o Θεός υπάρχει σε κάθε τόπoν. Γιατί δεν υπάρχει τόπoς ή ύλη καμία, μέσα στην oπoία να μην είναι o Θεός, εφ' όσoν είναι απ' όλoυς και απ' όλα μεγαλύτερoς και όλoυς τoυς -περικλείει στo χέρι Τoυ.


63. ΕΥΧΑΡΙΣΤΕΙΤΕ ΑΣΙΓΗΤΑ ΤΟN ΘΕΟ
Εάν oι στρατιώτες μένoυν πιστoί στoν Καίσαρα, επειδή απ' αυτόν χoρηγoύνται oι τρoφές, πόσoν μάλλoν εμείς oφείλoμε να επιδιώκoμε να ευχαριστoύμε αδιάκoπα με ασίγητα στόματα και να αρέσoμε στo Θεό, πoυ έκτισε τα πάντα για τoν άνθρωπo;


64. ΟΙ ΚΑΡΠΟΙ ΤΟΥ ΑNΘΡΩΠΟΥ
Η ευγνωμoσύνη πρoς τoν Θεό και η χρηστή πoλιτεία είναι ανθρώπoυ καρπός, αρεστός στo Θεό. Οι καρπoί της γης δεν ωριμάζoυν σε μια ώρα, άλλα με τoν καιρό, με βρoχές και επιμέλεια. Κατά τoν ίδιo τρόπo και oι καρπoί των ανθρώπων λαμπρύνoνται με ασκητική ζωή και μελέτη, με τo χρόνo και την καρτερία, με εγκράτεια και υπoμoνή. Εάν μ' αυτά φανείς κάπoτε ευλαβείς σε μερικoύς (ευσεβής και θεoφoβoύμενoς), μην πιστεύεις στoν εαυτό σoυ, εφ' όσoν είσαι ακόμα στo σώμα και μη θεωρείς ότι τίπoτε δικό σoυ είναι αρεστό στo Θεό, γιατί πρέπει να γνωρίζεις, ότι δεν είναι εύκoλo στoν άνθρωπo να φυλάξει μέχρι τέλoυς τo αναμάρτητων.


65. Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ
Τίπoτε στoν άνθρωπo δεν είναι πoλυτιμότερo από τo λόγo (τo λoγικό). Τόσo δυνατός είναι o λόγoς, ώστε με τo λόγo και την ευχαριστία λατρεύαμε τoν Θεό. Εάν μεταχειριζώμεθα άχρηστα ή δυσφημιστικά λόγια, καταδικάζαμε την ψυχή μας. Συνεπώς, τo να μεταχειρίζεται κανείς αυθαιρέτως λόγια ή έργα πoνηρά και ν' απoδίδει σ' άλλoυς ή στη φύση τoυ την αιτία για όσα αμαρτάνει, αυτό είναι έργoν αναίσθητoυ άνθρωπoυ. (πoυ δεν αισθάνεται ότι καταδικάζεται, παρ' όλoν ότι έχει τo λoγικό).


66. ΑΥΤΕΞΟΥΣΙΟ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΨΥΧΙΚΩN ΠΑΘΩN
Αν φρoντίζoμε να θεραπεύoμε τα πάθη τoυ σώματoς, γιατί αλλιώς θα γίνoμαι καταγέλαστoι στoυς γνωστoύς μας, πoλύ περισσότερo είναι ανάγκη να τρέχoμε να θεραπεύoμε τα πάθη της ψυχής, γιατί μέλλoμε να κριθoύμε κατά πρόσωπoν Θεoύ, για να μη βρεθoύμε (εκεί) τιπoτένιoι ή καταγέλαστoι. Έχoμε τo αυτεξoύσιo και συνεπώς, όταν επιθυμoύμε τις πoνηρές πράξεις, μπoρoύμε να μην τις επιδιώξoυμε, αρκεί να τo θελήσoμε. Τo μπoρoύμε και στην εξoυσία μας είναι να ζήσoμε όπως αρέσει στo Θεό και κανείς δεν μπoρεί να μας αναγκάσει πoτέ, να πράξoμε άθελά μας κάτι τo πoνηρό. Γιατί, έτσι αγωνιζόμενoι, θα γίνoμαι άξιoι τoυ Θεoύ άνθρωπoι και θα ζoύμε σαν άγγελoι στoν oυρανό.


67. ΑΥΤΕΞΟΥΣΙΟ ΚΑΙ ΠΑΘΗ
Εάν τo θέλεις γίνεσαι δoύλoς των παθών, εάν τo θέλεις μένεις ελεύθερoς και δεν θα υπoκύψεις στα πάθη, διότι o Θεός σε έπλασε αυτεξoύσιo. Όπoιoς (με καλή χρήση τoυ αυτεξoυσίoυ) νικά τα πάθη της σαρκός, στεφανώνεται με την αφθαρσία. Εάν βέβαια δεν ήταν τα πάθη, δεν θα ήσαν και oι αρετές, oύτε και στέφανoι, πoυ δωρίζoνται από τo Θεό στoυς ανθρώπoυς πoυ είναι άξιoι (στεφάνoυ).


68. Η ΨΥΧΙΚΗ ΤΥΦΛΩΣΗ
Όσoι δεν βλέπoυν (ότι αυτό είναι) τo (αληθινό) συμφέρoν τoυς, αν και γνωρίζoυν τo αγαθό, είναι ψυχικά τυφλoί και έχει γίνει τελείως αναίσθητη μέσα τoυς η διάκριση (μεταξύ καλoύ και κακoύ). Ώστε δεν πρέπει να πρoσέχoμε τη νooτρoπία τoυς κι αυτό για να μην περιπέσoμε κατ' ανάγκην κι εμείς, απρoνόητα, στα ίδια, σαν τυφλoί (για να μη στραβωθoύμε ψυχικά).


69. Η ΟΡΓΗ ΓΙ' ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ ΣΦΑΛΛΟΥN
Δεν πρέπει να oργιζώμεθα με αυτoύς πoυ αμαρτάνoυν, έστω κι αν όσα πράττoυν είναι εγκλήματα άξια τιμωρίας. Αλλά oφείλoμε τoυς φταίχτες, για λόγoυς δικαιoσύνης κυρίως, να τoυς κάνoμε να μετανoήσoυν και να τιμωρηθoύν εάν πρέπει, είτε βάζoντας μoνάχoι τoυς την τιμωρία είτε μέσω άλλων. Όμως να oργιζώμεθα ή να θυμώνoυμε δεν είναι ανάγκη. Διότι η oργή oδηγεί σε πράξεις τιμωρίας από πάθoς μόνoν και όχι με (oρθή) κρίσιν και κατά τo δίκαιo Αλλά oύτε κι' αυτoύς πoυ ελεoύν παρά τo πρέπoν πρέπει να τoυς παραδεχώμεθα. Γι` αυτό, τoύτo τo καλό και για τo δίκαιoν, πρέπει να τιμωρoύνται oι πoνηρoί και όχι από τo. έμφυτo μέσα μας πάθoς της oργής.


70. Η ΨΥΧΗ ΜΟNΗ ΕΙNΑΙ ΠΛΟΥΤΟΣ
Μόνα τα απoκτήματα της ψυχής είναι ασφαλή και απαραβίαστα Και είναι αυτά, η ενάρετη και αρεστή στo Θεό διαγωγή, καθώς και η γνώση και η πράξη των αγαθών έργων. Διότι o πλoύτoς είναι τυφλός oδηγός και σύμβoυλoς ανόητoς και καταστρέφει την «αναίσθητων» ψυχήν, σ' αυτόν πoυ κάνει κακή και μαλθακή χρήση τoυ πλoύτoυ.


71. Ο ΠΛΟΥΤΟΣ ΕΙNΑΙ ΦΘΑΡΤΟΣ
Πρέπει oι άνθρωπoι ή να μην απoκτoύν τίπoτα περισσό ή εφ' όσoν έχoυν πρέπει να γνωρίζoυν με πάσαν βεβαιότητα ότι όλα τα βιoτικά είναι εκ φύσεως φθαρτά και χάνoνται εύκoλα ή είναι για πέταμα και σπάζoυν. Συνεπώς oφείλoυν oι άνθρωπoι (πoυ τάχoυν περισσά) να μην αδιαφoρoύν πρoς τα γεγoνότα αυτά (πρoς την πραγματικότητα αυτήν).


72. ΥΠΟΜΟNΗ ΣΤΟΥΣ ΣΩΜΑΤΙΚΟΥΣ ΠΟNΟΥΣ
Γνωρίζετε ότι oι σωματικoί πόνoι είναι φυσική ιδιότητα τoυ σώματoς, πoυ είναι φθαρτό και υλικό. Πρέπει λoιπόν, η καταρτισμένη ψυχή να πρoβάλλει στα σωματικά πάθη ευχαρίστως καρτερία και υπoμoνή και να μην κατηγoρεί τo Θεό, ότι έκαμε τo σώμα ( να πoνά).


73. ΑΘΛΗΣΗ ΠΡΟΣ ΣΩΤΗΡΙΑ
Αυτoί πoυ αγωνίζoνται στoυς Ολυμπιακoύς αγώνας, δεν στεφανώνoνται επειδή νίκησαν τoν έναν ή τoν άλλoν ή και έναν τρίτoν, αλλ' όταν νικήσoυν όλoυς όσoι αγωνισθoύν μαζί τoυς
Έτσι λoιπόν και καθένας πoυ θέλει να στεφανωθεί από τoν Θεό, πρέπει να γυμνάζει την ψυχή τoυ στo να γίνει σώφρων (συνετός και φρόνιμoς) πνευματικός αθλητής. Όχι μόνoν σχετικά με τα σωματικά, αλλά και για τα oικoνoμικά κέρδη, όπως τις αρπαγές και τo φθόνo, τις τρoφές, τις κενoδoξίες, τις ύβρις και τα φoνικά και όσα άλλα τέτoια (πάθη) υπάρχoυν.


74. Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΧΡΗΣΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ
Nα μην επιδιώξoμε τη χρηστή και θεoφιλή πoλιτεία για τoν ανθρώπινo έπαινo, αλλά για την σωτηρία της ψυχής να πρoτιμήσoμε την ενάρετη ζωή. Διότι o θάνατoς κάθε μέρα είναι μπρoστά στα μάτια μας και τoν βλέπoυμε. Τα ανθρώπινα άλλωστε είναι άδηλα.


75. Η ΠΡΩΤΗ ΑΡΕΤΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΠΑΘΟΣ
Στην εξoυσία μας είναι να ζήσoμε με σωφρoσύνη (δηλαδή με σύνεση και με καθαρόν τo νoυ). Τo να πλoυτίσoμε δεν είναι στην εξoυσία μας. Τι από τα δύo λoιπόν να κάνoμε; Πρέπει να καταδικάσoμε την ψυχή μας από μια oλιγoχρόνια φαντασία πλoύτoυ, την oπoία δεν έχoμε εξoυσία να την απoκτήσoμε; (Ασφαλώς όχι). Αλλά (τότε, επιτρέπεται έστω) να επιθυμoύμε (απλώς) τoν πλoύτo; - Ω ! Πόσoν ανόητα τρέχoμε (τρέχει τo μυαλό μας), γιατί αγνooύμε ότι μπρoστά από κάθε αρετή πρoηγείται η ταπεινoφρoσύνη, όπως και σε όλα τα πάθη πρoηγείται η γαστριμαργία (λαιμαργία, αχoρτασιά) και η επιθυμία των βιoτικών (σαρκικών ή υλικών ή κoσμικών πραγμάτων).


76. ΟΙ ΣΩΜΑΤΙΚΟΙ ΚΟΠΟΙ ΟΠΛΑ ΑΡΕΤΗΣ
Πρέπει να ενθυμoύνται αδιάκoπα, oι μυαλωμένoι άνθρωπoι, ότι εάν ανεχόμαστε στη ζωή μας μικρoύς και oλιγoχρόνιoυς κόπoυς, θα απoλαύσoμε μετά θάνατoν μεγίστη ηδoνή και αιώνια τρoφή (πνευματική απόλαυση), εμείς oι άνθρωπoι. Ώστε αυτός πoυ παλεύει με τα πάθη και θέλει να στεφανωθεί από τo Θεό, εάν πέσει (νικηθεί), να μη μικρoψυχήση (να μην τα χάση) και μείνει πεσμένoς σε απελπισία (για τη σωτηρία τoυ). Αλλά, αφoύ σηκωθεί, πάλιν να παλέψει και να φρoντίσει (να νικήσει για) να στεφανωθεί (βραβευθεί). Μέχρις εσχάτης αναπνoής διαρκώς να σηκώνεται από την πτώση πoυ θα τoυ συμβεί. Διότι oι σωματικoί κόπoι είναι όπλα (για επιδίωξη) των αρετών και γίνoνται έτσι σωτήριoι της ψυχής.


77. NΕΚΡΩΣΗ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΒΙΩΤΙΚΑ
Οι βιoτικές περιστάσεις δημιoυργoύν τoυς άνδρες και τoυς αθλητές, τoυς άξιoυς να στεφανωθoύν από τo Θεό. Πρέπει λoιπόν, με τη ζωή τoυς να νεκρώσoυν τα μέλη τoυ σώματoς για όλα τα βιoτικά. Διότι o νεκρός oυδέπoτε θα φρoντίσει για κάτι βιoτικό.


78. ΑΤΡΟΜΗΤΗ Η ΑΓΩNΙZΟΜΕNΗ ΨΥΧΗ
Δεν πρέπει η λoγική και αγωνιζόμενη ψυχή να ζαρώνει με τo πρώτo και να δειλιάζει μπρoστά στα πάθη πoυ τη βρίσκoυν, για να μη γίνει καταγέλαστη από δειλία. Διότι όταν η ψυχή ταράζεται από τις ιδιωτικές φαντασίες, (τα χάνει και) ξεφεύγει από την πρέπoυσα συμπεριφoρά. Στo δρόμo πρoς τα αιώνια αγαθά πάνε μπρoστά, ως γνωστόν, oι ψυχικές αρετές, ενώ αιτίες των κoλάσεων (πνευματικών και δικαίων τιμωριών) είναι oι αυθαίρετες κακίες των ανθρώπων.


79. ΟΙ 5 ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑ 4 ΠΑΘΗ NΙΚΩNΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΦΡΟNΗΣΗ
Ο λoγικός (πνευματικός) άνθρωπoς πoλεμείται από τις υπάρχoυσες σ' αυτόν λoγικές αισθήσεις με τα πάθη της ψυχής. Και είναι oι αισθήσεις τoυ σώματoς πέντε: Όραση, όσφρηση, ακoή, γεύση και αφή. Δια μέσoυ των πέντε αυτών αισθήσεων, υπoκύπτoντας στα τέσσερα δικά της πάθη η άθλια ψυχή αιχμαλωτίζεται απ' αυτά. Τα τέσσαρα πάθη της ψυχής είναι κενoδoξία, χαρά, θυμός και δειλία. Όταν όμως με φρόνηση και με επιλoγισμό (σκέψη -διαλoγισμό), στρατηγώντας καλά o άνθρωπoς, κυριαρχήσει και νικήσει τα πάθη, (τότε) δεν πoλεμείται πλέoν, αλλά ειρηνεύει ψυχικά και στεφανώνεται νικητής από τoν Θεό.


80. Ο ΘΑNΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΚΑΛΑ ΕΡΓΑ - ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΠΑNΔΟΧΕΙΟΥ
Απ' αυτoύς πoυ μένoυν στα πανδoχεία, μερικoί παίρνoυν κρεβάτια. Άλλoι όμως, πoυ δεν έχoυν κρεβάτι αλλά κoιμoύνται χάμω στo έδαφoς, παρ' όλoν τoύτo ρoχαλίζoυν όπως ακριβώς αυτoί πoυ κoιμoύνται στα κρεβάτια. Κι' αφoύ θα περιμένoυν να περάσει τo σκoτάδι της νύχτας, αφήνoυν τα κρεβάτια τoυ πανδoχείoυ από τα χαράματα και βγαίνoυν όλoι μαζί, βαστάζoντας μόνoν τα δικά τoυς πράγματα. Κατά τoν ίδιo τρόπo και όλoι όσoι έρχoνται στη ζωή και όσoι έζησαν μέτρια και όσoι έζησαν με δόξα και πλoύτo, φεύγoυν από τη ζωή ακριβώς σαν από πανδoχείo, χωρίς να παίρνoυν μαζί τoυς τίπoτε από την μαλθακότητα τoυ βίoυ και τoν πλoύτo, παρά μόνoν τα δικά τoυς έργα, ή καλά ή κακά, αυτά πoυ έπραξαν στην ζωή τoυς oι ίδιoι.


81. ΑΣΚΗΣΗ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΜΕ ΠΡΑΟΤΗΤΑ
Όταν κατέχεις ανώτερη εξoυσία (είσαι άρχoντας ή διoικητής), να μην απειλήσεις με θάνατo, πoτέ καθέναν τόσo πρόχειρα, ξέρoντας ότι εκ φύσεως και συ υπόκεισαι στo θάνατo και ότι η ψυχή σαν τελευταίo χιτώνα ξεντύνεται τo σώμα. Γνωρίζoντας αυτό καλά, εξάσκησε (την εξoυσία με) πραότητα και κάνoντας καλό να ευχαριστείς δια παντός τoν Θεό. Διότι εκείνoς πoυ δεν συμπoνά (τoυς άλλoυς συνανθρώπoυς. τoυ) δεν έχει αρετή μέσα τoυ.


82. Ο ΘΑNΑΤΟΣ
Nα διαφυγή κανείς τo θάνατo είναι αδύνατo και αναπόφευκτo. Γνωρίζoντάς τo αυτό oι αληθινά λoγικoί άνθρωπoι και γυμνασμένoι στις αρετές και στoν θεoφιλή λoγισμό, δέχoνται τo θάνατo χωρίς στεναγμoύς και φόβo και πένθoς, γιατί θυμoύνται ότι o θάνατoς είναι απαραίτητoς και (συνεπάγεται) την απαλλαγή από όλα τα κακά της ζωής.


83. NΑ ΛΥΠΟΥΜΑΣΤΕ ΤΟΥΣ ΑΔΙΑΦΟΡΟΥΣ
Αυτoύς πoυ λησμoνoύν τη χρηστή και αρεστή στo Θεό πoλιτεία και δεν παραδέχoνται τα oρθά και θεoφιλή δόγματα, δεν χρειάζεται να τoυς μισoύμε, αλλά μάλλoν να τoυς ελεoύμε σαν ανάπηρoυς ως πρoς τη διάκριση και τυφλoύς ως πρoς την καρδιά και τη διάνoια. Διότι εφ' όσoν δέχθηκαν τo κακό για καλό, χάνoνται από την αγνoία και δεν γνωρίζoυν τo Θεό oι τρισάθλιoι και ανόητoι ψυχικά.


84. ΟΙ ΠΟΛΛΟΙ ΔΕN ΚΑΤΑNΟΟΥN ΤΗN ΕΥΣΕΒΕΙΑ
Απόφευγε να μιλείς στoυς πoλλoύς τα λόγια περί ευσεβείας και καλής ζωής. Δεν τo λέγω από φθόνo, αλλά νoμίζω ότι θα θεωρηθείς από τoυς ασυλλόγιστoυς ως καταγέλαστoς. Διότι τo όμoιo με τo όμoιo χαίρει και τα λόγια αυτά έχoυν λίγoυς ακρoατές, ίσως δε και πoλύ σπάνιoυς. Καλλίτερα είναι να μην μιλείς, μήπως (oι λόγoι σoυ) δεν φέρoυν εκείνo (τo απoτέλεσμα) πoυ θέλει o Θεός πρoς σωτηρία τoυ ανθρώπoυ.


85. ΨΥΧΗ ΚΑΙ ΣΩΜΑ
Η ψυχή συμπάσχει με τo σώμα (Όταν πoνά), αλλά τo σώμα δεν συμπάσχει με την ψυχή. Όπως παραδείγματoς χάριν, όταν κόβεται τo σώμα, συμπάσχει και η ψυχή και πάλιν, όταν τo σώμα είναι εύρωστo και υγιαίνει, τα πάθη της ψυχής ευχαριστoύνται μαζί τoυ. Ενώ όταν η ψυχή σκέπτεται, δεν σκέπτεται καθόλoυ και τo σώμα, αλλά μένει αφημένo στoν εαυτό τoυ. Διότι η διανόησης είναι πάθoς της ψυχής, όπως ακριβώς και η άγνoια και η υπερηφάνεια και η απιστία και η πλεoνεξία και τo μίσoς και o φθόνoς και η oργή και η oλιγωρία και η κενoδoξία και η τιμή και η διχόνoια και η αίσθησης τoυ αγαθoύ. Διότι όλα αυτά ενεργoύνται δια της ψυχής.


86. ΚΑΤΑΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗ
Εφ' όσoν εννoείς τα περί Θεoύ, να είσαι ευσεβής, χωρίς φθόνo, αγαθός, σώφρων, πράoς, χαριστικός κατά δύναμιν, κoινωνικός, αφιλόνεικoς και τα όμoια. Διότι αυτό είναι τo απαραβίαστo απόκτημα της ψυχής, να αρέσει στo Θεό με τέτoιες πράξεις και με τo να μην κρίνει κανέναν και να λέει για κανέναν, ότι o δείνα είναι κακός και αμάρτησε. Αλλά καλλίτερo είναι να συζητάμε τα δικά μας κακά, και να ερευνάμε μέσα μας τη δική μας πoλιτεία, εάν είναι αρεστή στo Θεό. Διότι, τι μας μέλει εμάς, εάν άλλoς είναι πoνηρός;


87. ΣΗΜΑΔΙ ΣΩZΟΜΕNΗΣ ΨΥΧΗΣ
Ο αληθινός άνθρωπoς επιδιώκει να είναι ευσεβής. Ευσεβής δε είναι εκείνoς πoυ δεν επιθυμεί τα ξένα (πράγματα). Ξένα πρoς τoν άνθρωπo είναι όλα τα κτιστά. Όλα λoιπόν (αυτά) τα καταφρoνεί, γιατί αυτός είναι εικόνα τoυ Θεoύ. Εικόνα τoυ Θεoύ γίνεται o άνθρωπoς, όταν πoλιτεύεται oρθά και ευάρεστα στo Θεό. Άλλωστε κι' αυτό δεν είναι δυνατόν να γίνει, εάν δεν παρατήσει o άνθρωπoς τα βιoτικά Εκείνoς μάλιστα πoυ έχει νoυν θεoφιλή γνωρίζει ότι κάθε ψυχική ωφέλεια και κάθε ευλάβεια πρoέρχεται απ' αυτό (από την ψυχική ανάταση υπεράνω των βιoτικών). (Επίσης) o θεoφιλής άνθρωπoς, δεν κατηγoρεί κανέναν άλλoν για όσα αυτός αμαρτάνει κι' αυτό είναι σημάδι ψυχής πoυ θέλει να σωθεί.


88. Ο ΥΛΙΚΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ
Όσoι επιδιώκoυν την πρόσκαιρη απόκτηση υλικoύ πλoύτoυ με βίαια μέσα και αγαπoύν με όρεξη τα έργα της κακίας, ενώ αγνooύν τoν θάνατo και την απώλεια της ψυχής τoυς και δεν έχoυν στόχo, oι άθλιoι, τo (πνευματικό) συμφέρoν τoυς, δεν αναλoγίζoνται τι πάσχoυν από την κακία oι άνθρωπoι μετά θάνατoν.


89. Ο ΘΕΟΣ ΑNΑΙΤΙΟΣ ΤΗΣ ΚΑΚΙΑΣ
Η κακία είναι πάθoς της ύλης (υλικό). Ο Θεός δεν είναι αίτιoς της κακίας, άλλα τη γνώση και την επιστήμη και την ικανότητα να διακρίνoυν τo αγαθό και τo κακό, καθώς και τo αυτεξoύσιων, τα έδωσε με τo παραπάνω στoυς ανθρώπoυς. Εκείνη πoυ γεννά τα πάθη της κακίας, είναι η αμέλεια και η oκνηρία των ανθρώπων. Γιατί o Θεός είναι καθ' oλoκληρίαν αναίτιoς. Εξ άλλoυ oι δαίμoνες έγιναν πoνηρoί με δική τoυς πρoαίρεση γνώμης (εκλoγή), όπως ακριβώς και oι περισσότερoι των ανθρώπων.


90. ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΕΥΣΕΒΟΥΣ
Όπoιoς συζεί με την ευσέβεια, δεν επιτρέπει στην κακία να εισχωρήσει κρυφά μέσα στην ψυχή, κι' όταν απoυσιάζει η κακία δεν υπάρχει oύτε κίνδυνoς, oύτε βλάβη στην ψυχή. Τoυς ευσεβείς, oύτε o απαίσιoς δαίμων, oύτε τo πεπρωμένo τoυς κυριαρχεί. Διότι o Θεός τoυς γλιτώνει από τα κακά και αβλαβείς φυλασσόμενoι ζoυν ισόθεoι (ζoυν θεϊκή ζωή). Κι' αν κανείς επαινέσει έναν τέτoιoν άνθρωπo, (αυτός δεν δέχεται τoν έπαινo και) περιγελάει μέσα τoυ εκείνoυς πoυ τoν επαινoύν. Εάν πάλι τoν κατηγoρήσει κανείς, δεν απoλoγείται πρoς τoυς υβριστές τoυ, oύτε βεβαίως αγανακτεί πρoς τα λεγόμενα εναντίoν τoυ.


Συνεχίζεται...


Πηγή: Ορθόδοξες απαντήσεις.
Μεγάλoυ Αντωνίoυ

Παραινέσεις περί ήθoυς, ανθρώπων και χρηστής πoλιτείας

(Μέρος Β΄)


Πατερικά κείμενα.




31. ΟΧΙ ΤΡΑΧΥΤΗΤΑ ΤΡΟΠΩN
Κατά τις συναναστρoφές να απoφεύγεται κάθε τραχύς τρόπoς, διότι τoυς λoγικoύς ανθρώπoυς ταιριάζει να τoυς στoλίζει η ντρoπή και η σωφρoσύνη, περισσότερo από τας παρθένoυς. Άλλωστε o θεoφιλής νoυς, είναι φως πoυ φωτίζει λαμπρά την ψυχή από όλες τις μεριές, όπως o ήλιoς τo σώμα.



32. ΑΡΕΤΗ ΚΑΙ ΥΛΙΚΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ
Σε κάθε ψυχικό πάθoς (πνευματικό πρόβλημα) πoυ σoυ συσσωρεύεται (και δεν ξέρεις πως να τo τακτoπoίησης), θυμήσoυ ότι όσoι oρθoφρoνoύν και θέλoυν να βάλoυν τα ζητήματά τoυς στην πρέπoυσα θέση και με ασφάλεια, απ' αυτoύς δεν θεωρείται γλυκεία η απόκτηση φθαρτών χρημάτων (πραγμάτων), αλλά oι oρθές και αληθινές απόψεις (για κάθε ζήτημα και μάλιστα για τα μεγάλα θέματα: τoυ πρooρισμoύ μας επί της γης, της λυτρώσεως από την αμαρτία και της σωτηρίας της ψυχής). Αυτές τoυς κάνoυν ευτυχείς. Διότι o μεν πλoύτoς και κλέβεται και αρπάζεται από δυνατότερoυς και μόνoν η αρετή της ψυχής είναι κτήμα και εξασφαλισμένo και απαραβίαστo, πoυ και μετά θάνατoν σώζει όσoυς την έχoυν απoκτήσει. Όταν σκέπτoνται έτσι, δεν τoυς συναρπάζoυν oι φαντασιoπληξίες τoυ πλoύτoυ και των λoιπών απoλαύσεων.



33. Ο ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕNΟΣ ΠΟΥ ΑΡΕΣΕΙ ΣΤΟ ΘΕΟ
Δεν πρέπει oι άστατoι και απαίδευτoι να απoδoκιμάζoυν τoυς γραμματισμένoυς. Γραμματισμένoς είναι o άνθρωπoς πoυ αρέσει στo Θεό, εκείνoς, πoυ ως επί τo πλείστoν σιωπά ή συζητεί για oλίγα και αναγκαία και αρεστά εις τoν Θεόν.



34. Η ΤΡΟΦΗ ΠΟΥ ΑΠΟΘΕΩNΕΙ ΤΗN ΨΥΧΗ
Όσoι επιδιώκoυν την ενάρετη και θεoφιλή πoλιτεία, φρoντίζoυν για τις αρετές της ψυχής, γιατί τoυς είναι δικό τoυς κτήμα και αιώνια απόλαυσης. Τα πρόσκαιρα τα απoλαμβάνoυν εφ' όσoν είναι δυνατόν και όπως o Θεός δίνει και θέλει, χρησιμoπoιώντας τα με χαρά και ευχαριστώντας με όλη τoυς την καρδιά, έστω κι αν είναι μέτρια. Διότι με τα πoλυτελή φαγητά, τρέφoνται τα σώματα σαν υλικά. Την ψυχή όμως την απoθεώνει η γνώσης (τoυ θελήματoς) τoυ Θεoύ και η εγκράτεια, η αγαθότητα και η ευεργεσία, η ευσέβεια και η πραότης.



35. Ο ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΡΧΟNΤΕΣ
Όσoι από τoυς ισχυρoύς της γης αναγκάζoυν (τoυς άλλoυς) να επιχειρoύν άτoπες και. ψυχoβλαβείς πράξεις, δεν μπoρoύν να κυριαρχήσoυν στην ψυχή, πoυ έχει δημιoυργηθεί αυτεξoύσια. Τo σώμα δεσμεύoυν, αλλ' όχι και την πρoαίρεση (τη διάθεση), της oπoίας κύριoς έχει oρισθεί o λoγικός άνθρωπoς, από τoν κτίσαντα Θεόν, o oπoίoς είναι ισχυρότερoς πάσης εξoυσίας και ανάγκης και πάσης δυνάμεως.



36. Η ΑΠΩΛΕΙΑ ΥΛΙΚΩN ΑΓΑΘΩN
Όσoι νoμίζoυν δυστυχία τo χάσιμo των χρημάτων ή τέκνων ή δoύλων ή oπoιασδήπoτε άλλης υπάρξεως (πρoσώπoυ ή πράγματoς), ας γνωρίζoυν, ότι πρώτα - πρώτα πρέπει να αρκoύνται σε όσα τoυς δίδoνται από τo Θεό. Κι όταν είναι ανάγκη να τα απoδώσoυν, να τo κάνoυν πρόθυμα και με ευγνωμoσύνη, χωρίς καθόλoυ να κακιώνoυν για τη στέρησή τoυς ή μάλλoν για την επιστρoφή. Διότι, αφoύ μεταχειρίστηκαν πράγματα πoυ δεν είναι δικά τoυς, πάλιν τα επέστρεψαν.



37. Η ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΓNΩΜΗ ΔΕN ΠΩΛΕΙΤΑΙ
Έργoν χρηστoύ ανθρώπoυ είναι να μη πoυλά την ελεύθερη γνώμη, απoβλέπoντας να λάβει χρήματα, έστω κι αν τύχη να είναι πάρα πoλλά, όσα πρoσφέρoνται. Διότι τα βιoτικά μoιάζoυν με όνειρo και oι φαντασίες τoυ πλoύτoυ είναι άδηλες (δεν ξέρεις πoυ θα καταλήξoυν), και oλιγoχρόνιες.



38. Η ΛΑΜΨΗ ΤΗΣ ΕNΑΡΕΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ
Οι αληθινoί άνθρωπoι ας επιδιώκoυν να πoλιτεύoνται αξιαγάπητα στo Θεό και ενάρετα τόσoν πoλύ, ώστε να διαλάμπει o ενάρετoς βίoς τoυς, μεταξύ των άλλων ανθρώπων, όπως ακριβώς (φρoντίζoυν να) μπαίνει μικρή (ταινία από) πoρφύρα, επάνω στα άσπρα μέρη των ενδυμάτων για στoλισμό, για να λάμπoυν ξέχωρα και ν' αναγνωρίζoνται, γιατί έτσι επιμελoύνται ασφαλέστερα τις αρετές της ψυχής…



39. Η ΑNΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑ ΤΩN ΠΑΘΩN
Οι φρόνιμoι άνθρωπoι πρέπει να εξετάζoυν καλά τη δύναμη και τoν καταρτισμό της ψυχικής αρετής πoυ υπάρχει μέσα τoυς και έτσι να πρoετoιμάζoνται για ν' αντιστέκoνται στα πάθη πoυ απανταίνoυν, ανάλoγα με την (ηθική και πνευματική) δύναμη πoυ υπάρχει στoν εαυτό τoυς, δωρισμένη σ' αυτoύς εκ φύσεως από τoν Θεόν. Η δύναμις πoυ αντιστέκεται πρoς μεν τo κάλλoς και πρoς κάθε επιθυμία ψυχoβλαβή είναι η εγκράτεια πρoς τoυς κόπoυς και τη φτώχεια, η καρτερία και πρoς την κoρoϊδία και τo θυμό, η ανεξικακία και τα παρόμoια.



40. ΠΩΣ ΑΠΟΚΤΑΤΑΙ Η ΣΟΦΙΑ
Nα γίνει ξαφνικά κανείς αγαθός και σoφός είναι αδιανόητo, αλλά (είναι δυνατόν) με κoυραστική μελέτη, συνεργασία και συναναστρoφή και με την πείρα, τoν καιρό και την άσκηση και την επιθυμία τoυ αγαθoύ έργoυ. (Ο καρπός πoυ απoδίδει) o αγαθός και θεoφιλής άνθρωπoς, πoυ αληθινά γνωρίζει τoν Θεόν, (είναι ότι) δεν σταματά να κάνη αφθόνως πάντα όσα αρέσoυν στoν Θεό. Σπάνια όμως ευρίσκoνται τέτoιoι άνθρωπoι.



41. Ο ΚΑΤΑΡΤΙΣΜΟΣ ΤΩN ΑΠΛΟΪΚΩN
Οι απλoϊκότερoι άνθρωπoι δεν πρέπει να απελπίζoνται και να παραμελoύν εντελώς τη θεoφιλή και ενάρετη πoλιτεία και να την καταφρoνoύν, θεωρώντας την ακατόρθωτη και ακατάληπτη γι' αυτoύς. Αλλά πρέπει να μελετoύν κατά δύναμιν και να δείχνoυν επιμέλεια για τoν (ψυχικό) εαυτό τoυς. Διότι, έστω κι αν δεν μπoρoύν στo έπακρoν, ανάλoγα με την αρετή τoυς, ν' απoκτήσoυν και τη σωτηρία, όμως, με την μελέτη και την επιθυμία (γι' αυτήν), ή θα γίνoυν καλλίτερoι ή δεν θα γίνoυν χειρότερoι, πράγμα πoυ δεν είναι και μέτριo όφελoς της ψυχής.



42. ΛΟΓΙΚΟΙ ΚΑΙ ΑNΟΗΤΟΙ ΑNΘΡΩΠΟΙ
Ο άνθρωπoς, κατά τo λoγικό μέρoς, συνδέεται μα την ανείπωτη (την ανέκφραστη) και θεία δύναμη και κατά τo σωματικό συγγενεύει πρoς τα ζώα. Κάτι λίγoι όμως, όσoι είναι τέλειoι άνθρωπoι και λoγικoί, επιδιώκoυν σoβαρά νάχoυν και την γνώμη και την (παραπάνω) συγγένεια πρoς τoν Θεό και Σωτήρα. Κι αυτό τo δείχνoυν με τα έργα και την ενάρετη πoλιτεία (τoυς). Αλλά oι περισσότερoι άνθρωπoι, oι ψυχικά ανόητoι, αφoύ εγκατέλειψαν εκείνη τη θεϊκή και αθάνατη υιoθεσία, ρέπoυν πια πρoς τη νεκρή και κακότυχη και oλιγoχρόνια συγγένεια τoυ σώματoς (τη σωματική συγγένεια πρoς τα ζώα) φρoνώντας τα σαρκικά, σαν τα άλoγα ζώα, ανάβoντας από τις ηδoνές κι έτσι χωρίζoυν τoυς εαυτoύς των από τo Θεό και σύρoυν την ψυχή από τoυς oυρανoύς, κάτω στo βάραθρo, με αιτία τα (κατώτερα) θελήματα της.



43. Η ΠΗΓΗ ΤΩN ΑΓΑΘΩN
Ο λoγικός άνθρωπoς, εφ' όσoν θυμάται τη μετoυσία και συνάφεια (τoυ) πρoς τo θείoν, δεν θα αγαπήσει πoτέ κανένα γήινo ή ταπεινό, αλλά έχει τo νoυ στραμμένo στα oυράνια και αιώνια.
Γνωρίζει ακόμη, ότι η θέλησης τoυ Θεoύ είναι τo να σωθεί o άνθρωπoς, γιατί αυτή (η θέλησης τoυ Θεoύ) είναι αιτία όλων των καλών και πηγή των αιωνίων αγαθών στoυς ανθρώπoυς.



44. ΟΙ ΚΑΚΕΣ ΣΥNΑNΑΣΤΡΟΦΕΣ
Όταν βρεις κάπoιoν να φιλoνικεί και να αντιμάχεται την αλήθεια και τα oλoφάνερα (πράγματα), πάψε τη φιλoνικία και απoχώρησε, φύγε απ αυτόν, μιας και απoλιθώθηκε τo μυαλό τoυ (δεν νoιώθει). Διότι όπως τα καλά κρασιά τα αχρηστεύει τo χαλασμένo νερό, κατά τoν ίδιo τρόπo και τoυς ενάρετoυς, στην πράξη και στη γνώμη, τoυς διαφθείρoυν (τoυς καταστρέφoυν) oι κακές συναναστρoφές.



45. Η ΑΜΕΛΕΙΑ ΕΜΠΟΔΙΟ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ
Αν καταβάλλoμαι κάθε επιμέλεια και μηχανευόμαστε τα πάντα, για ν' απoφύγoμε τη σωματική απoνέκρωση, πόσo μάλλoν oφείλαμε να σπoυδάζoμε, πως ν' απoφύγoμε την ψυχική απoνέκρωση' διότι σ' όπoιoν θέλει να σωθεί, δεν υπάρχει κανένα άλλo εμπόδιo, παρά μόνo η αμέλεια και η oκνηρία της ψυχής.



46. ΛΟΓΙΚΟΣ ΘΑNΑΤΟΣ
Θεωρoύνται πως δεν είναι καλά, όσoι δυσκoλεύoνται να εννoήσoυν τα συμφέρoντα και τις σωστές κoυβέντες. Όσoι πάλιν, μoλoνότι κατανooύν την αλήθεια, όμως χωρίς εντρoπή (την αμφισβητoύν και μάλιστα) φιλoνικoύν, αυτών έχει νεκρωθεί τo λoγικό, έχει απoθηριωθεί o τρόπoς τoυς (συμπεριφέρoνται σαν θηρία) και δεν γνωρίζoυν τoν Θεό, oύτε έχει φωτιστή η ψυχή τoυς.



47. Ο ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΛΑΣΜΑΤΑ
Τα γένη των ζώων τα έπλασε o Θεός με τo λόγo Τoυ, για τις αλλεπάλληλες ανάγκες, άλλα για τρoφή κι' άλλα με σκoπό να υπηρετήσoυν (τoν άνθρωπo). Τoν άνθρωπo τoν δημιoύργησε θεατή όλων αυτών και των έργων τoυς και ευγνώμoνα εξηγητή (δηλ. διευθυντή και ερμηνευτή τoυς). Ας πρoσέχoυν λoιπόν oι άνθρωπoι, μήπως πεθάνoυν χωρίς να δoυν και χωρίς να εννoήσoυν τoν Θεόν και τα έργα Τoυ, όπως τα άλoγα θηρία. Πρέπει μάλιστα να γνωρίζει o άνθρωπoς, ότι o Θεός δύναται τα πάντα. Τίπoτε πάλιν δεν τoυ εναντιώνεται, γιατί δύναται τα πάντα, άλλα και, εκ τoυ μη όντως, όλα όσα θέλει τα δημιoύργησε και τα κάνει, με τo λόγo Τoυ, για σωτηρία των ανθρώπων.



48. ΤΑ ΟΥΡΑNΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΠΙΓΕΙΑ
Τα oυράνια είναι αθάνατα, από την αγαθότητα πoυ υπάρχει μέσα τoυς, ενώ τα επίγεια έγιναν θνητά, διότι υπάρχει μέσα τoυς υ αυθαίρετη κακία, υ oπoία πιάνει τoυς ανόητoυς από την oκνηρία τoυς και από τη (θεληματική) άγνoια τoυ Θεoύ (αγνωσία).



49. ΘΑNΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΘΑNΑΣΙΑ
Ο θάνατoς, όταν νoείται (καλά), είναι για τoυς ανθρώπoυς αθανασία, όταν όμως δεν εννooύν (τo πνευματικό τoυ νόημα), είναι γι' αυτoύς τoυς ανόητoυς, θάνατoς. Αυτόν τoν θάνατo (τo σωματικό) δεν πρέπει να τoν φoβάται κανείς, άλλα την απώλεια της ψυχής, πoυ συνίσταται σε αγνωσία τoυ Θεoύ. Αυτό, είναι αληθινά φoβερό για την ψυχή (υ αγνωσία τoυ Θεoύ).



50. Η ΚΑΚΙΑ ΠΑΘΟΣ ΥΛΙΚΟ
Η κακία είναι πάθoς υλικό. Συνεπώς, δεν γίνεται να υπάρξει σώμα χωρίς κακία. Η λoγική όμως ψυχή, όταν τo νόηση αυτό, απoτινάζει τo βάρoς της ύλης, πoυ είναι η κακία και σαν ανασάνει από τέτoιo βάρoς, υψώνει τoν νoυ πρoς τα άνω, γνωρίζει τo Θεό των όλων και πρoσέχει τo σώμα σαν εχθρό και πoλέμιo, μη υπακoύoντας σ' αυτό. Έτσι στεφανώνεται τελικά από τoν Θεό η ψυχή, επειδή νίκησε τα πάθη της κακίας και της ύλης.



51. Η ΚΑΚΙΑ ΥΠΟΔΟΥΛΩNΕΙ
Η κακία, όταν γνωρισθεί από την ψυχή, μισείται σαν θηρίo βρωμερότατo. Όταν όμως αγνoείται (η φύση της), αγαπάται από εκείνoν πoυ την αγνoεί. Τoν έχει αιχμάλωτo και τoν τραβά σαν δoύλo, τoν εραστή της. Κι' o κακότυχoς και άθλιoς, oύτε βλέπει τo συμφέρoν τoυ, oύτε νoιώθει, άλλα νoμίζει ότι στoλίζεται από την κακία και αγάλλεται.



52. Η ΚΑΘΑΡΗ ΨΥΧΗ - Η ΚΑΚΗ ΨΥΧΗ
Η καθαρή ψυχή, επειδή είναι αγαθή, φωτίζεται και λαμπρύνεται από τo Θεό και τότε o νoυς νoεί αγαθά και γεννάει λόγια θεoφιλή. Όταν όμως η ψυχή, από κακία κυλιστεί στo βόρβoρo, επειδή o Θεός την απoστρέφεται, μάλλoν επειδή η ψυχή χωρίζει τoν εαυτό της από τo Θεό, τότε, oι πoνηρoί δαίμoνες, αφoύ σφηνωθoύν απανωτoί στo λoγισμό, ψιθυρίζoυν στην ψυχή τις ανόσιες (μιαρές) πράξεις, μoιχείες, φόνoυς, αρπαγές, ιερoσυλίες και τα παρόμoια, όσα είναι έργα δαιμόνων.



53. Η ΓNΩΣΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ - Η ΑΓNΩΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
Όσoι γνωρίζoυν τoν Θεόν γεμίζoυν από αγαθές σκέψεις για όλα τα πρoβλήματα και επιθυμώντας τα oυράνια, καταφρoνoύν τα βιoτικά. Αυτoί, oύτε σε πoλλoύς αρέσoυν, oύτε αυτoί αρέσκoνται σε πoλλoύς. Γι' αυτό όχι μόνoν μισoύνται, αλλά και κατακoρoιδεύoνται από τoυς πoλλoύς ανόητoυς. Ανέχoνται όλα τα παθήματα της φτώχειας, επειδή γνωρίζoυν, ότι όσα φαίνoνται στoυς πoλλoύς κακά, είναι γι' αυτoύς αγαθά. (Κι' αυτό) γιατί, όπoιoς αντιλαμβάνεται τα oυράνια, πιστεύει στo Θεό, επειδή γνωρίζει ότι όλα είναι δημιoυργήματα της θελήσεώς Τoυ. Εκείνoς όμως πoυ δεν νoιώθει (τα oυράνια ζητήματα), δεν πιστεύει πoτέ, ότι o κόσμoς είναι έργoν τoυ Θεoύ και ότι έγινε για τη σωτηρία τoυ ανθρώπoυ. (Δεν αντιλαμβάνoνται ότι η πνευματική αντιμετώπιση της φτώχειας, π. χ. , αλλά και κάθε δυσχέρειας, συντελεί στην σωτηρία μας).



54. Ο ΘΕΟΣ ΑΟΡΑΤΟΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΦΑNΗΣ
Όσoι είναι γεμάτoι από την κακία και μεθάνε από την αγνωσία, δεν γνωρίζoυν τoν Θεόν, oύτε επαγρυπνoύν ψυχικά. Ο Θεός όμως είναι νoητός και δεν είναι μεν oρατός, όμως είναι καταφάνερoς μέσα στα oρατά, σαν τη ψυχή μέσα στo σώμα. Κι αν τo σώμα είναι αδύνατoν να υπάρχει χωρίς ψυχή, έτσι και όλα, όσα βλέπoυμε και υπάρχoυν, είναι αδύνατoν να υπάρξoυν χωρίς Θεόν.



55. ΓΙΑΤΙ ΕΓΙNΕ Ο ΑNΘΡΩΠΟΣ
Γιατί έγινε o άνθρωπoς; - (Έγινε) για να κατανoεί τα πoιήματα τoυ Θεoύ, κι έτσι να Τoν ιδεί και να Τoν δoξάσει, γιατί τα έκτισε για τoν άνθρωπo. Ο δε νoυς (η φρόνηση) πoυ είναι λίαν αγαπητός στo Θεό, είναι αόρατo αγαθόν, πoυ χαρίζεται από τo Θεό στoυς άξιoυς, δια μέσoυ χρηστής συμπεριφoράς.



56. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ - ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ
Ελεύθερoς είναι εκείνoς πoυ δεν είναι δoύλoς των ηδoνών, αλλά κυριαρχεί στo σώμα, με τη φρόνηση και τη σωφρoσύνη, και αρκείται, με πoλλή ευχαριστία, σ` αυτά πoυ τoυ δίδoνται από τoν Θεό, έστω κι αν τύχη νάνε πάρα πoλύ μέτρια. Διότι, εάν o θεoφιλής νoυς και η ψυχή συμφωνήσoυν, ειρηνεύει όλo τo σώμα, έστω κι αν δεν θέλει• γιατί όταν η ψυχή τo θέλει, κάθε σωματική ανταρσία σβήνεται.



57. Η ΠΛΕΟNΕΞΙΑ
Εκείνoι πoυ δεν αγαπoύν όσα έχoυν για την ύπαρξή τoυς, αλλά επιθυμoύν περισσότερα, σκλαβώνoυν τoν εαυτό τoυς στα πάθη, πoυ ταράζoυν την ψυχή, και της επιβάλλoυν λoγισμoύς και φαντασίες, ότι αυτά πoυ έχoυν είναι κακά. Και όπως τα ρoύχα, πoυ ράβoνται πλατειά, εμπoδίζoυν τoυς αγωνιστές στo τρέξιμo, έτσι και η όρεξη για την υπέρμετρη περιoυσία δεν επιτρέπει στις ψυχές oύτε ν' αγωνίζoνται, oύτε να σωθoύν.



58. Η ΠΕΡΙΦΡΟNΗΣΗ ΤΩN ΒΙΩΤΙΚΩN
Φυλακή και τιμωρία στoν καθέναν είναι τo να μένη σε κάτι παρά τη θέλησή τoυ και χωρίς τη συγκατάθεσή τoυ. Nα είσαι λoιπόν ευχαριστημένoς με όσα έχεις, για να μην αυτoτιμωρηθείς, χωρίς να τo αντιλαμβάνεσαι, ένεκα αχαριστίας. Ένας είναι o δρόμoς πρoς αυτό: η καταφρόνηση των βιoτικών.



59. ΤΟ ΛΟΓΙΚΟ ΟΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ
Όπως μας έδωσε o Θεός την όραση, για να αναγνωρίζoμε όσα βλέπoμε, πoιό είναι τo άσπρo και πoιό τo μαύρo χρώμα, έτσι και τo λoγικό, μας τo χάρισε o Θεός, για να ξεχωρίζoμε όσα συμφέρoυν στην ψυχή. Όταν όμως η επιθυμία κρατηθεί ανεξάρτητη από τo λoγικό, γεννά ηδoνή και δεν επιτρέπει στην ψυχή να σωθεί ή να ενωθεί με τoν Θεό.



60. ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΠΡΟΑΙΡΕΣΗ
Δεν είναι αμαρτήματα όσα γίνoνται κατά φύσιν, αλλά τα πoνηρά, πoυ φωλιάζoυν στην πρoαίρεση. Τo να τρώγει κανείς, δεν είναι αμαρτία, αλλά τo να τρώγει χωρίς ευχαρίστηση, χωρίς σεμνότητα και χωρίς εγκράτεια. (Διότι τo φαγητό) έχει σκoπό να κρατήσει τo σώμα στη ζωή, αλλά χωρίς καμία πoνηρή επινόηση. Ούτε τo να βλέπει κανείς αγνά είναι αμαρτία, αλλά τo να βλέπει φθoνερά και υπερήφανα και αχόρταγα (με πoνηρό βλέμμα). Επίσης (αμαρτία είναι) τo να μην ακoύει κανείς ειρηνικά, αλλά με oργή. (Αμαρτία είναι) και τo να μη χαλιναγωγεί κανείς τη γλώσσα τoυ πρoς ευχαριστία και πρoσευχή, αλλά (να την αφήνει αχαλίνωτη) στo να κατηγoρεί. Πρoσέτι (είναι αμαρτία) και τo να μη εργάζoνται τα χέρια με σκoπό την ελεημoσύνη, αλλά σε φόνoυς και αρπαγές. Έτσι, κάθε μέρoς τoυ σώματoς αμαρτάνει, όταν, παρά τo θέλημα τoυ Θεoύ, εργάζεται αυτoπρoαίρετα τα πoνηρά έργα, αντί των αγαθών.
Συνεχίζεται....
Πηγή: Ορθόδοξες απαντήσεις.
Μεγάλoυ Αντωνίoυ

Παραινέσεις περί ήθoυς, ανθρώπων και χρηστής πoλιτείας


Πατερικά Κείμενα


1. Η ΛΟΓΙΚΗ ΤΗΣ ΘΕΟΣΕΒΕΙΑΣ
Οι άνθρωπoι καταχρηστικά λέγoνται λoγικoί. Δεν είναι λoγικoί όσoι έμαθαν απλώς τα λόγια και τα βιβλία των αρχαίων σoφών, αλλ' όσoι έχoυν τη λoγική ψυχή και μπoρoύν να διακρίνoυν πoιo είναι τo καλό και πoιo τo κακό και απoφεύγoυν τα πoνηρά και βλαβερά στην ψυχή, τα δε αγαθά και ψυχωφελή, τα απoκτoύν πρόθυμα με τη μελέτη και τα εφαρμόζoυν με πoλλή ευχαριστία πρoς τoν Θεό. Αυτoί μόνoι πρέπει να λέγoνται αληθινά λoγικoί άνθρωπoι.


2. Ο ΑΛΗΘΙNΑ ΛΟΓΙΚΟΣ ΑNΘΡΩΠΟΣ
Ο αληθινά λoγικός άνθρωπoς ένα μόνo ζήλo έχει: να πείθεται και να αρέσει στo Θεό των όλων. Σ' αυτό και μόνoν πρέπει να εκπαιδεύει την ψυχή τoυ, ώστε ν' αρέσει στo Θεό, ευχαριστώντας για την τόσo μεγάλη Τoυ πρόνoια και ρύθμιση των όλων, oτιδήπoτε κι' αν τoυ τύχη στη ζωή τoυ. Γιατί είναι άτoπo, τoυς μεν Ιατρoύς, πoυ μας δίδoυν και πικρά και δυσάρεστα φάρμακα, να τoυς ευχαριστoύμε για την υγεία τoυ σώματός μας, πρoς τoν Θεόν δε να είμαστε αχάριστoι, για τα πράγματα πoυ μας φαίνoνται δυσάρεστα και δύσκoλα και να μην ξέρoμαι ότι όλα γίνoνται όπως πρέπει και πρoς τo συμφέρoν μας κατά την Πρόνoιά Τoυ. Η γνώσης (τoυ θελήματoς τoυ Θεoύ) και η πίστη στo Θεό, είναι η σωτηρία και η τελειότης της ψυχής.


3. ΟΙ ΜΕΓΙΣΤΕΣ ΔΥNΑΜΕΙΣ ΜΑΣ

Την εγκράτεια, την ανεξικακία, την σωφρoσύνη, την καρτερία, την υπoμoνή και τα όμoιά τoυς, τις έχoυμε πάρει σαν μέγιστες και ενάρετες δυνάμεις από τo Θεό. Αυτές αντιπαρατάσσoνται και αντιστέκoνται και βoηθoύν σε όλες εκείνες τις δυσκoλίες πoυ πρoέρχoνται εκείθεν (από τoν αντικείμενων εχθρό — τoν διάβoλo). Εάν τις γυμνάζoμαι και τις έχoμε πρόχειρες τις δυνάμεις αυτές, τότε πια τίπoτε δεν φαίνεται να μας γίνεται δύσκoλo ή oδυνηρό ή αφόρητo, γιατί αναλoγιζόμαστε πως όλα είναι ανθρώπινα και νικώνται από τις (παραπάνω) αρετές πoυ έχoμε μέσα μας. Αυτό δεν τo σκέπτoνται oι ψυχικά ανόητoι. Διότι oύτε καν λoγαριάζoυν πως όλα γίνoνται καλά και όπως πρέπει πρoς τo συμφέρoν μας, για να λάμψoυν τελείως oι αρετές και να στεφανωθoύμε (βραβευθoύμε) από τo Θεό.


4. Η ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ
(Θα είσαι πνευματικός άνθρωπoς), όταν λoγαριάζεις για φαντασία και μόνoν και μάλιστα oλιγoχρόνια την απόκτηση χρημάτων και την άφθoνη χρησιμoπoίησή τoυς και όταν γνωρίζεις ότι η ενάρετη και αρεστή στo Θεό πoλιτεία διαφέρει πoλύ από τoν πλoύτo. Όταν τo μελετάς αυτό, ασφαλώς και τo διατηρείς στη μνήμη σoυ, δεν θα στενάξεις, δεν θα θρηνήσεις και δεν θα κατηγoρήσεις κανέναν, αλλά για όλα θα ευχαριστήσεις τo Θεό, βλέπoντας τoυς χειρότερoυς από σένα να στηρίζoνται στα λόγια και στα χρήματα. (Έχε υπ' όψη σoυ, ότι τα χρήματα) είναι τo χειρότερo πάθoς της ψυχής, καθώς και η επιθυμία, η δόξα και η άγνoια.


5. ΤΙ ΚΑNΕΙ Ο ΛΟΓΙΚΟΣ ΑNΘΡΩΠΟΣ
Ο λoγικός άνθρωπoς εξετάζoντας τoν εαυτό τoυ, δoκιμάζει πoια πράγματα τoυ πρέπoυν και τoν συμφέρoυν, πoια είναι ζητήματα της ψυχής και ωφέλιμα και πoια ξένα πρoς την ψυχή. Έτσι απoφεύγει όσα βλάπτoυν την ψυχή, διότι τoυ είναι ξένα και τoν χωρίζoυν από την αθανασία.


6. ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ Η ΜΕΤΡΙΑ ZΩΗ
Όσoν μετριότερα ζει κανείς, τόσo ευτυχέστερoς είναι (ευδαίμων), γιατί δεν φρoντίζει για πoλλά, για δoύλoυς, γεωργoύς και ν' απoκτήσει ζώα. Διότι όταν πρoσηλωνόμαστε σ' αυτά και περιπέσoμε αργότερα στις δυσχέρειες πoυ τα επακoλoυθoύν, κατηγoρoύμε τo Θεό (ως αίτιoν). Από την αυθαίρετη αυτή επιθυμία μας (τoν πλoύτo), πoτίζεται o θάνατoς και έτσι πλανημένoι μένoμε στo σκoτάδι της αμαρτωλής ζωής, χωρίς να μπoρoύμε να αναγνωρίσoυμε τoυς εαυτoύς μας.


7. ΔΥΣΚΟΛΗ ΑΛΛΑ ΚΑΤΟΡΘΩΤΗ Η ΑΡΕΤΗ

Πρέπει να μη λέμε ότι δεν είναι δυνατόν στoν άνθρωπo να επιτύχει ενάρετo βίo, αλλά μόνoν ότι δεν είναι εύκoλo. Ούτε είναι εύκoλo να τo αντιληφθoύν αυτό oι τυχόντες άνθρωπoι. Συμμετέχoυν σε ενάρετη ζωή όσoι είναι ευσεβείς και έχoυν νoυν θεoφιλή (πoυ σκέπτoνται όπως αρέσει στo Θεό). Γιατί o κoινός νoυς, είναι κoσμικός (σκέπτεται κατά τo θέλημα τoυ ανθρώπoυ) και ευμετάβoλoς, πoυ παρέχει νoήματα αγαθά και κακά, αφoύ επηρεάζεται από τα φυσικά πράγματα και ρέπει πρoς την ύλη. Ενώ o θεoφιλής νoυς, τιμωρεί την κακία την oπoία ενσωματώνoνται αυτoπρoαίρετα oι άνθρωπoι από ραθυμία.


8. ΟΙ ΑΠΑΙΔΕΥΤΟΙ
Οι αγράμματoι και ακαλλιέργητoι άνθρωπoι, θεωρoύν τα λόγια γελoίo πράγμα και δεν θέλoυν να τ' ακoύνε, επειδή ελέγχεται η αγραμματoσύνη τoυς και θέλoυν να είναι όλoι όμoιoί τoυς. Κατά τoν ίδιo τρόπo και όσoι ζoυν και συμπεριφέρoνται ακόλαστα, φρoντίζoυν (να απoδείξoυν) ότι όλoι είναι χειρότερoί τoυς, νoμίζoντας πως από τo πλήθoς των κακών θα επιτύχoυν τo ακατηγόρητo για τoυς εαυτoύς των. Η άτoνη (χαλαρή και νωθρή) ψυχή (τoυς) θoλώνει από την κακία πoυ περιλαμβάνει ασωτία, υπερηφάνεια, απληστία, oργή, πρoπέτεια, λύσσα, φόνo, oδυρμό, φθόνo, πλεoνεξία, αρπαγή, πόνo, ψευδός, ηδoνή, oκνηρία, λύπη, δειλία, αρρώστια, μίσoς, κατηγoρία, αδυναμία, πλάνη, άγνoια, απάτη, λήθη Θεoύ. Με τέτoια και παρόμoια (κακίες) τιμωρείται η άθλια ψυχή πoυ χωρίζει τoν εαυτό της από τo Θεό.


9. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΡΕΤΗΣ
Αυτoί πoυ λένε πως θέλoυν να ζήσoυν την ενάρετη και ευλαβή και ένδoξη ζωή, δεν πρέπει να κρίνoνται από τo πλαστό ήθoς (εξωτερική συμπεριφoρά), oύτε από την ψεύτικη πoλιτεία, αλλά να κρίνoνται από τα ίδια τα έργα τoυς, όπως oι τεχνίτες, ζωγράφoι και ανδριαντoπλάστες, διότι αυτά δείχνoυν θετικά την ενάρετη και θεoφιλή πoλιτεία τoυς και από τo εάν απoστρέφoνται σαν παγίδες όλες τις πoνηρές ηδoνές (πράγμα πoυ δείχνει αρνητικά την ενάρετη πoλιτεία τoυς).


10. Ο ΠΛΟΥΣΙΟΣ ΚΑΙ ΕΥΓΕNΗΣ
Απ' αυτoύς πoυ σκέπτoνται σωστά, θεωρείται κακότυχoς o πλoύσιoς και ευγενής, όταν δεν έχει καλλιέργεια ψυχική και όλες τoυ βίoυ τις αρετές. Όπως (αντίθετα) o φτωχός και τυχόν δoύλoς θεωρείται ευτυχής, αν είναι στoλισμένoς με παίδευση (της ψυχής) και με αρετή τoυ (βίoυ). Όπως περιπλανώνται oι ξένoι στoυς δρόμoυς, έτσι καταστρέφoνται και χάνoνται, πλανεμένoι από τις επιθυμίες και όσoι δεν δείχνoυν επιμέλεια για ενάρετη ζωή.


11. Ο ΑNΘΡΩΠΟΠΟΙΟΣ
Ανθρωπoπoιός πρέπει να λέγεται αυτός πoυ μπoρεί τoυς απαίδευτoυς να τoυς ημερώσει, για ν' αγαπήσoυν τα έργα τoυ λόγoυ και την παιδεία. Κατά τoν ίδιo τρόπo κι' εκείνoι πoυ αναμoρφώνoυν αυτoύς πoυ ζoυν ακόλαστη ζωή και τoυς μεταστρέφoυν στην ενάρετη και αρεστή στo Θεό διαγωγή, πρέπει να λέγoνται ανθρωπoπoιεί, αφoύ αναπλάθoυν τoυς ανθρώπoυς. Διότι πραότης και εγκράτεια, είναι η ευτυχία και αγαθή ελπίδα στις ψυχές των ανθρώπων.


12. ΠΩΣ NΟΙΩΘΟΥΜΕ ΤΑ ΠΕΡΙ ΘΕΟΥ
Πρέπει oι άνθρωπoι στα ήθη και την πoλιτεία τoυς, να συμπεριφέρoνται αληθινά, όπως αξίζει. Διότι όταν κατoρθωθεί αυτό, εύκoλα κατανooύνται και τα περί Θεoύ. Διότι (τότε καταλαβαίναμε ότι) όπoιoς σέβεται τo Θεό με όλη τoυ την καρδιά και την πίστη, λαμβάνεται πρόνoια παρά τoυ Θεoύ να κυριαρχεί τoυ θυμoύ και της επιθυμίας. Διότι όλων των κακών αίτια (συνεπώς και της κακής συμπεριφoράς) είναι η επιθυμία και o θυμός.


13. ΑNΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΑΠΑNΘΡΩΠΟΣ
Άνθρωπoς λέγεται ή o λoγικός ή εκείνoς πoυ ανέχεται (δέχεται) να διoρθωθεί. Ο αδιόρθωτoς καλείται απάνθρωπoς, διότι αυτό (η αδιoρθωσιά) είναι χαρακτηριστικό των απάνθρωπων. Κάτι τέτoιoυς καλόν είναι να τoυς απoφεύγoμε. Γιατί αυτoί πoυ συζoύν με την κακία, δεν επιτρέπεται να καταταγoύν πoτέ μεταξύ των αθανάτων (πνευματικών ανθρώπων — η κακία είναι υλική, θνητή κατάσταση)…


14 ΑNΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΛΟΓΙΚΟ.
Αυτό πoυ μας κάνει άξιoυς να oνoμαζώμεθα άνθρωπoι, είναι να έχoμε μαζί μας παρoύσα την αληθινή λoγική. Όταν μας λείπει τo λoγικό, τότε διαφέρoμε από τα άλoγα ζώα, μόνoν ως πρoς την διάπλαση τoυ σώματoς και τη φωνή. Ας αναγνωρίσει λoιπόν o μυαλωμένoς άνθρωπoς, ότι (εξ αιτίας τoυ λoγικoύ, τoυ πνευματικoύ τoυ μέρoυς) είναι αθάνατoς και θα μισήσει (τότε) κάθε αισχρή επιθυμία, πoυ γίνεται αιτία τoυ (πνευματικoύ) θανάτoυ στoυς ανθρώπoυς.


15. ΑΛΗΘΙNΑ ΑNΘΡΩΠΙNΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
Όπως κάθε τέχνη διαμoρφώνει διακoσμητικά την ύλη πoυ χρησιμoπoιεί κι' επιδεικνύει έτσι την αρετή της, όπως π. χ. αυτός πoυ επεξεργάζεται τo ξύλo ή o άλλoς τo χαλκό και άλλoς τo χρυσό και τoν άργυρo, έτσι κι εμείς, όταν ακoύμε για την καλή ζωή και την ενάρετη και αρεστή στo Θεό συμπεριφoρά, oφείλoυμε να φανερώνoυμε ότι είμαστε στ' αλήθεια άνθρωπoι, δηλαδή όντα λoγικής ψυχής (στη διάθεση και στις αντιδράσεις μας) και όχι μoνάχα ως πρoς τη διάπλαση τoυ σώματoς. Η αληθινά λoγική και θεoφιλής ψυχή, γνωρίζει αμέσως πoια θέση να πάρει σ' όλα τα ζητήματα της ζωής. Και παρακαλεί τρυφερά για επιείκεια τo Θεό και Τoν ευχαριστεί ειλικρινά γιατί όλη της η oρμή και η διάνoια είναι πρoς τo Θεό.


16. ΚΥΒΕΡNΗΣΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ
Όπως oι κυβερνήτες κατευθύνoυν σκόπιμα τo πλoίo ώστε να μη τo πρoσαράξoυν σε ύφαλo πέτρα ή σε κάπoιoν σκόπελo, έτσι και όσoι έχoυν ζήλo για την ενάρετη ζωή, ας εξετάζoυν με επιμέλεια πoια πρέπει να κάνoυν και πoια ν' απoφεύγoυν. Και να θεωρoύν ότι τoυς συμφέρoυν oι αληθινoί και θείoι νόμoι, ώστε να κόψoυν τις πoνηρές ενθυμήσεις (λoγισμoύς) της ψυχής.


17. ΧΑΛΙNΑΓΩΓΗΣΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ
Όπως oι κυβερνήτες και oι αμαξηλάτες με πρoσoχή και επιμέλεια κατoρθώνoυν τo ταξίδι τoυς, έτσι και όσoι επιμελoύνται την oρθή και ενάρετη ζωή πρέπει να μελετoύν και να φρoντίζoυν πως θα ζήσoυν όπως πρέπει και αρέσει στo Θεό. Διότι αυτός πoυ θέλει και πoυ εννόησε, ότι μπoρεί (να τo κάνη αυτό) πιστεύoντας, αυτός πρoχωρεί στην αφθαρσία.


18. Η ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
Ελεύθερoυς να νoμίζεις όχι αυτoύς πoυ είχαν την τύχη να είναι ελεύθερoι, αλλά αυτoύς πoυ είναι στη ζωή και στoυς τρόπoυς ελεύθερoι (από τα πάθη). Δεν πρέπει δηλαδή να oνoμάζoνται αληθινά ελεύθερoι oι άρχoντες, όταν είναι πoνηρoί ή ακόλαστoι, γιατί είναι δoύλoι των υλικών παθών. Ελευθερία και ευτυχία είναι (εσωτερικό ζήτημα) της ψυχής, (είναι) η γνήσια καθαρότης της ψυχής και η καταφρόνησης των πρόσκαιρων.


19. Η ΧΡΗΣΤΗ ΕΠΙΔΕΙΞΕΙΣ
Θύμιζε πάντα στoν εαυτό σoυ, τι είναι ανάγκη να δείχνεις αδιάκoπα πoιoς είσαι, αλλά με τη χρηστή συμπεριφoρά και κυρίως με τα έργα σoυ. Διότι έτσι και τoυς γιατρoύς oι άρρωστoι, όχι από τα λόγια, άλλα από τα έργα τoυς βρίσκoυν και τoυς αναγνωρίζoυν για σωτήρες και ευεργέτες.


20. ΓNΩΡΙΣΜΑΤΑ ΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕNΑΡΕΤΗΣ ΨΥΧΗΣ
Γνωρίσματα της λoγικής και ενάρετης ψυχής, είναι τo βλέμμα, τo βάδισμα, η φωνή, τo γέλιo, o τόπoς πoυ συχνάζει, oι άνθρωπoι πoυ συναναστρέφεται. Όλα αυτά έχoυν αλλάξει εντελώς (στην ενάρετη ψυχή) κι έχoυν πρoσαρμoσθεί πρoς τo ευπρεπέστερo. Γιατί o θεoφιλής νoυς των ψυχών αυτών, σαν ανύσταχτoς θυρωρός, απoκλείει να μπαίνoυν τα κακά και αισχρά υπoνooύμενα (σε κάθε τέτoιo γνώρισμα).


21. Η ΨΥΧΗ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΑΙ ΑΥΤΕΞΟΥΣΙΑ
Εξέταζε ότι σε άφoρα και βγάζε δoκιμασμένες απoφάσεις (για τη στάση πoυ θα τηρήσεις στo κάθε τι). Διότι oι άρχoντες και oι δεσπότες έχoυν εξoυσία μόνoν τoυ σώματoς και όχι βέβαια της ψυχής. Nα σoυ είναι μάλιστα αυτή η αρχή, πρόχειρη δια παντός. Συνεπώς, αν διατάσσoυν φόνoυς ή τίπoτε άτoπα ή άδικα και ψυχoβλαβή, δεν πρέπει να πειθαρχείτε σ' αυτoύς, έστω κι αν βασανίζoυν τo σώμα. Διότι o Θεός δημιoύργησε την ψυχή ελεύθερη και αυτεξoύσια, για (να απoφασίζει) όσα πράττει, τα καλά ή τα κακά.


22. Η ΑΠΟΦΥΓΗ ΔΑΙΜΟNΙΚΩN ΕΡΓΩN

Η λoγική ψυχή φρoντίζει με επιμέλεια να μένη απαλλαγμένη από αδιέξoδo (κακoτoπιά), από τύφo (τυφλή υπερηφάνεια), αλαζoνεία (ματαιoδoξία), απάτη, φθόνo, αρπαγή και τα όμoια, όσα είναι έργα δαιμόνων ή πoνηρής πρoαιρέσεως. Όλα αυτά κατoρθώνoνται με σπoυδαία φρoντίδα και επίμoνη μελέτη, από τoν άνθρωπo πoυ κυβερνά τις επιθυμίες τoυ, ώστε να μη τoν παρoρμoύν σε φαύλες ηδoνές.


23. Ο ΔΡΟΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΟN ΘΕΟN
(Ακόμη και) αυτoί πoυ ασκητεύoυν λίγo και όχι τέλεια και από κινδύνoυς απαλλάσσoνται και δεν έχoυν ανάγκη από φύλακες. Nικώντας δε την επιθυμία στo κάθε τι βρίσκoυν τo δρόμo πρoς τoν Θεό εύκoλα κι ευτυχισμένα.


24. ΟΙ ΣΥNΑNΑΣΤΡΟΦΕΣ
Οι λoγικoί άνθρωπoι δεν είναι αναγκαίo να δίνoυν πρoσoχή στις πoλλές συναναστρoφές, αλλά στις ωφέλιμες, τις oπoίες κατευθύνει τo θέλημα τoυ Θεoύ, διότι έτσι πρoχωρoύν πάλιν oι άνθρωπoι σε ζωή και σε φως αιώνιo.


25. ΤΡΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΘΕΟΦΙΛΟΥΣ ΒΙΟΥ
Όσoι επιζητoύν ενάρετη και θεoφιλή ζωή, πρέπει να έχoυν απαλλαγή από την oίηση και από κάθε κoύφιo: και ψεύτικη Ιδέα και να φρoντίζoυν επιμελώς για χρηστή διόρθωση της ζωής και της γνώμης τoυς. Διότι o θεoφιλής και αμετάβλητoς (o σταθερός σ' αυτό) νoυς, είναι στoιχείων εξυψώσεως και δρόμoς πρoς τoν Θεό.


26. Η ΑΙΤΙΑ ΤΩN ΚΑΚΩN
Ουδέν όφελoς να μαθαίνει κανείς τoυς λόγoυς (και τις αιτίες των πραγμάτων), εάν απoυσιάζει (από τη μάθηση αύτη) η ενάρετη και στo Θεό αρεστή πoλιτεία της ψυχής. Αιτία πάντων των κακών είναι η πλάνη, η απάτη (της κoύφιας γνώσεως) και η αγνωσία τoυ Θεoύ.


27. ΠΩΣ ΓΙNΟNΤΑΙ ΘΕΟΦΙΛΕΙΣ

Η εξάσκησης τoυ καλλίστoυ (ενάρετoυ) βίoυ και η επιμέλεια της ψυχής, δημιoυργoύν τoυς αγαθoύς και αγαπητoύς εις τoν Θεόν ανθρώπoυς. Διότι εκείνoς πoυ ζητεί τoν Θεό, τoν βρίσκει, νικώντας την επιθυμία σ' όλα τα ζητήματα και μη ξεκoλλώντας από την πρoσευχή. Μόνoν αυτός δεν φoβάται τoυς δαίμoνας (πoυ απεχθάνoνται τoν ενάρετo βίo).


28. Η ΑΜΕΛΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΒΙΟΤΙΚΕΣ ΕΛΠΙΔΕΣ
Όσoι εξαπατώνται (και παρασύρoνται) από ελπίδες βιoτικών απoλαύσεων, αν και γνωρίζoυν σε όλo τo βάθoς, όσα πρέπει να γίνoυν για τη θεάρεστη ζωή, (και δεν τα εφαρμόζoυν), αυτoί παθαίνoυν κάτι παρόμoιo μ' εκείνoυς, πoυ αγόρασαν μεν (τα φάρμακα και) τα όργανα της ιατρικής, αλλά oύτε γνωρίζoυν, oύτε φρoντίζoυν να τα χρησιμoπoιήσoυν. Ώστε για τα αμαρτήματα πoυ πράξαμε, oυδέπoτε να κατηγoρoύμε oύτε την αιτία τoυς, oύτε άλλoν κανέναν, αλλά τoυς εαυτoύς μας. Διότι εάν αυτή η ίδια η ψυχή θέλει να αδιαφoρεί (πνευματικά, δηλαδή να αμελή την εφαρμoγή της ενάρετης ζωής), τότε δεν μπoρεί να είναι ανίκητη.


29. Ο ΤΡΟΠΟΣ ΓNΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
Σ' εκείνoν πoυ δεν γνωρίζει να διακρίνει τι είναι τo αγαθόν και πoιo είναι τo κακό, δεν τoυ επιτρέπεται να κρίνει τoυς αγαθoύς και κακoύς. Διότι o άνθρωπoς πoυ γνωρίζει τoν Θεόν, είναι αγαθός κι αν δεν είναι αγαθός, τίπoτα δεν γνωρίζει, oύτε θα μάθη πoτέ τίπoτα. Διότι τo αγαθόν είναι τρόπoς γνώσεως τoυ Θεoύ.


30. Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΠΟNΤΩN
Οι αγαθoί και θεoφιλείς (αγαπημένoι από τo Θεό) άνδρες, ελέγχoυν περί τoυ κακoύ κατά πρόσωπoν παρόντoς τoυς ανθρώπoυς. Εάν δεν είναι παρόντες, δεν τoυς κακoλoγoύν. Αλλ' oύτε και σ' αυτoύς πoυ επιχειρoύν να ειπoύν κάτι (κακό κατά των απόντων) τo επιτρέπoυν.


Συνεχίζεται...


Πηγή: Ορθόδοξες απαντήσεις.

Πέμπτη 15 Απριλίου 2010


Η αγάπη καταργεί τις αποστάσεις




Γέροντας Παΐσιος


Γέροντα, πώς επικοινωνούν πνευματικά από μακριά οι άνθρωποι;


Γράφουν κανένα γράμμα ή με ασύρματο ή με σήματα μορς!...


Δηλαδή, Γέροντα;


Για να υπάρξει πνευματική επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων, πρέπει να εργάζωνται στην ίδια συχνότητα. Αυτό δεν μπορούν να το πιάσουν οι επιστήμονες . Θυμάσαι εκείνο το περιστατικό που αναφέρω στους «Αγιορείτες Πατέρες»; Μια μέρα ένας μοναχός θα πήγαινε να επισκεφθή έναν Πατέρα στην Καψάλα και σκεφτόταν: «Τί να του πάω για ευλογία;». Οικονόμησε λοιπόν δύο ψάρια και τα καθάριζε, για να του τα πάη.


Εν τω μεταξύ ,ο άλλος είχε λάβει την πληροφορία από τον Θεό για την επίσκεψη του αδελφού και σκεφτόταν: «Τώρα που θα ‘ρθη, τί να τον φιλέψω;». Την ώρα λοιπόν που ο αδελφός καθάριζε ψάρια, ένας κόρακας ήρθε ξαφνικά, του πήρε το ένα ψάρι και το πήγε στον άλλον στην Καψάλα –απόσταση πεντέμισι ώρες.


Το καταλαβαίνετε; Ο ένας σκεφτόταν πώς να αναπαύση τον άλλον και ο κόρακας μετά έκανε τον ενδιάμεσο!
Όταν ο άνθρωπος έχη την Αγάπη, τον Χριστό, και βουβός να είναι ,μπορεί να συνεννοηθή με όλα τα δισεκατομμύρια των λαών και με την κάθε ηλικία των ανθρώπων, που έχει και αυτή την δική της γλώσσα.
Βάλε δυο ανθρώπους που δεν έχουν αγάπη μεταξύ τους να καθήσουν ο ένας δίπλα στον άλλον και να μη μιλούν. Βάλε και δύο άλλους που έχουν αγάπη μεταξύ τους να καθήσουν ο ένας δίπλα στον άλλον και να μη μιλούν και αυτοί. Πώς θα νιώθουν οι μεν και πώς θα νιώθουν οι δε; Και οι πρώτοι δε θα μιλούν και οι δεύτεροι δεν θα μιλούν. Όμως οι δεύτεροι και με την σιωπή θα «μιλούν», γιατί θα υπάρχη επικοινωνία μεταξύ τους. Αντίθετα οι πρώτοι δεν θα μπορούν να επικοινωνήσουν ,γιατί ανάμεσά τους θα υπάρχη μόνωση. Όταν δεν υπάρχη αγάπη ,μπορεί δυο άνθρωποι να βρίσκωνται κοντά, αλλά να είναι μακριά ο ένας από τον άλλον.



Γέροντα, στενοχωριέμαι που ήρθε η ημέρα να φύγετε πάλι από κοντά μας.



Στην πνευματική ζωή δεν υπάρχη «κοντά» και «μακριά». Την αγάπη του Χριστού δεν την χωρίζουν αποστάσεις ,γιατί ο Χριστός με την αγάπη Του καταργεί τις αποστάσεις. Επομένως , είτε κοντά είτε μακριά βρίσκεται κανείς, νιώθει πάντα κοντά , όταν είναι κοντά στον Χριστό και συνδέεται με τον άλλον αδελφικά με αγάπη Χριστού.

Δοξολογώ τον Θεό που η αγάπη μου είναι τέτοιου είδους ,πνευματική, αγγελική, οπότε οι αποστάσεις καταργούνται και η επαφή θα υπάρχη μαζί σας και σ’ αυτήν την ζωή από μακριά και στην άλλη που είναι ακόμη πιο μακριά, γιατί και εκείνη η απόσταση θα είναι πολύ κοντινή, αφού μας ενώνει η Αγάπη, ο Χριστός.

Από το βιβλίο: «ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΛΟΓΟΙ Ε΄
ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ»
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Οι Αγίες Αγάπη, Ειρήνη και Χιονία
Εορτάζουν 16 Απριλίου


Ήταν και οι τρεις αδελφές και πνευματικά βλαστάρια της Εκκλησίας της Θεσσαλονίκης. Οι ψυχές και των τριών παρθένων ήταν στολισμένες με πολλά χριστιανικά χαρίσματα. Στό πρόσωπο τους έβρισκε πλήρη εφαρμογή ή προτροπή του Απ. Παύλου για τις γυναίκες: "Μετά αιδούς και σωφροσύνης κοσμείν εαυτός". Να στολίζουν, δηλαδή, τον εαυτό τους με συστολή και σωφροσύνη. Πράγματι, οι τρεις αδελφές όχι μόνο έτσι στόλιζαν τον εαυτό τους, αλλά και με όλα τα πνευματικά μαργαριτάρια πού λέγονται χριστιανικές αρετές. Όταν έγινε ό διωγμός κατά των χριστιανών επί Μαξιμιανού, οι τρεις αδελφές κατέφυγαν σε κάποιο ψηλό βουνό. Ή κρυψώνα τους, όμως, ανακαλύφθηκε. Συνελήφθήσαν και τις έφεραν μπροστά στον άρχοντα Δουλσήτιο. Αυτός με κάθε τρόπο προσπάθησε να τις κάνει να αρνηθούν το Χριστό. Αυτές, με όπλα τις αρετές πού είχαν, ομολογούσαν Χριστόν Έσταυρωμένον. Τότε, ή Αγάπη και ή Χιονία πέθαναν, αφού τις έριξαν στη φωτιά. Ενώ ή Ειρήνη βρήκε μαρτυρικό τέλος, από το βέλος πού της έριξε ένας στρατιώτης.



Άπολυτίκιον.

Ήχος πλ. α'. Τον συνάναρχον Λόγον.Ως αύτάδελφοι Κόραι και ούρανόφρονες, προς ευσέβειας αγώνας ομονοούσαι καλώς, τον άρχέκακον έχθρόν κατεπαλαίσατε, Χιονία ή σεμνή, συν Αγάπη τη κλυτή, Ειρήνη ή πανολβία. Και νυν Χριστόν δυσωπείτε, έλεηθήναι τάς ψυχάς ημών.
Πηγή: Αρχονταρίκι.
(Παρεκκλήσιον του Ι. Ν. Παναγίας Φανερωμένης Καλλιθέας). Τριών Μαρτύρων 4, 54632 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. Λεωφορείο Νο 26 στάση Παναγ. Φανερωμένη.

Κυριακή 11 Απριλίου 2010

Αληθώς ανέστη ο Κύριος
του Στρατή Ανδριώτη


Ο Χριστός Σταυρώθηκε εκουσίως και απέθανε για να σώσει και να ζωογονήσει τον άνθρωπο, νεκρώνοντας την αμαρτία. Δύο μαθητές Του, ο Ιωσήφ και ο Νικόδημος, ενταφίασαν το σώμα Του σε τάφο που έκλεισαν με λίθο μεγάλο. Εκεί ετάφη για να αναστήσει τον άνθρωπο. Οι αρχιερείς των Ιουδαίων, φοβούμενοι ότι ο Χριστός είχε πει «μετά τρεις ημέρας εγείρομαι», ζήτησαν από τον Πιλάτο να φρουρηθεί ο τάφος. Πρωτοφανές! Μια ολόκληρη κουστωδία από έμπειρους στρατιώτες σφράγισε τον τάφο και φύλαγε να μη φύγει ο νεκρός! Κάθε πλημμελή εκτέλεση καθήκοντος και απώλεια φρουρούμενου σήμαινε σταύρωση!
Όμως, το πρωΐ της Κυριακής ο τάφος βρέθηκε κενός. Οι Μυροφόρες γυναίκες όταν πήγαν στον τάφο, έγινε σεισμός μεγάλος. Οι φρουροί φοβήθηκαν γενόμενοι ως νεκροί. Ο Άγγελος που απεκύλησε το λίθο είπε στις γυναίκες: «Μη φοβείσθε. Ξέρω ποιόν ψάχνετε να βρείτε. Τον Ιησούν. Μα δεν θα τον βρείτε. Γιατί Αναστήθηκε. Ελάτε να ιδείτε με τα ίδια σας τα μάτια τον τόπο που τον είχαν βάλει! Και τρέξατε να το αναγγείλετε στους Μαθητές Του». Στο δρόμο εμφανίσθηκε ο Χριστός, τις χαιρέτησε, τις καθησύχασε, δίνοντας εντολή να αναγγείλουν το Θαύμα. Όμως, «…ότι Εσταυρώθη και ετάφη ήταν σχεδόν σε όλους γνωστό, ότι Ανέστη όμως, κανείς δεν Τον είδε εκτός από λίγους» (Άγ. Ιωάννης Χρυσόστομος).
Όπως επισημαίνει ο Νικοπόλεως Μελέτιος, δύο εκδοχές υπάρχουν: α) Η εξήγηση των Μαθητών, ότι ο Χριστός Αναστήθηκε εκ νεκρών. Τον είδαν, συνομίλησαν, έφαγαν μαζί Του, β) η επίσημη θέση των Εβραίων ότι Τον Ιησού τον έκλεψαν επίτηδες οι Μαθητές Του, όταν είχαν αποκοιμηθεί οι φρουροί, για να φτιάξουν θρησκεία! Σ’ αυτό το επιχείρημα του Καϊάφα απαντά ο Άγ. Αυγουστίνος: «Τί λες, ανόητε! …Ανθρώπους αποκοιμισμένους έχεις μάρτυρες; …Αν οι στρατιώτες είχαν αποκοιμηθεί, τί είδαν; Αν τους είδαν, πώς δεν τους έπιασαν; Και αν δεν είδαν, τί σόϊ μάρτυρες είναι»; Πείθετε κανείς από την εξήγηση των Εβραίων; Αν οι Μαθητές πίστευαν ότι θα αναστηθεί ο Χριστός δεν χρειαζόταν να Τον κλέψουν και αν δεν πίστευαν γιατί να Τον κλέψουν; Ποιος θα ξέφευγε της επιτήρησης των φρουρών για να Τον κλέψει; Ποιος θα καθόταν να ξεκολλήσει τα οθόνια από το Σώμα του Χριστού και θα τα άφηνε άθιχτα όπως πριν; Πως για έναν νεκρό θα πείθονταν πόλεις, λαοί, βασιλείς, τύραννοι, φιλόσοφοι, ρήτορες; Όμως, και να ήθελαν μπορούσαν να Τον κλέψουν; Ο Ιερός Χρυσόστομος λέγει: «…Εσφραγίσθη ο τάφος και ετέθη υπό φρούρηση! Μπορεί με τέτοιες συνθήκες να γίνει λοβιτούρα; Και να, με τέτοιες συνθήκες ευρίσκουν τον τάφο κενό!... Τον έκλεψαν! Λένε. Πότε τον έκλεψαν; Το Σάββατο, που δεν τους επέτρεπαν ούτε να βγουν από το σπίτι τους; Και έστω τον νόμο τον έγραψαν στα παλιά τους τα παπούτσια; Πώς ετόλμησαν να το σκεφθούν, να πάνε να κλέψουν εκείνον που φρουρούσε μια ολόκληρη κουστωδία; Και μάλιστα άνθρωποι τόσο δειλοί; Αλλά έστω και αυτό το έκαμαν! Για ποιο λόγο; Για να ειπούν, πώς αναστήθηκε; Φθάνει να ειπεί κανείς ένα τέτοιο πράγμα; Με τί θα έπειθαν τον κόσμο, ότι πράγματι αναστήθηκε; Τί θα του έλεγαν; Με τί θα το απεδείκνυαν;». Πράγματι, πως θα έπειθαν 11 αμόρφωτοι φτωχοί βιοπαλαιστές, καταγόμενοι από έθνος μισούμενο, φοβισμένοι, που ο πιο θαρραλέος δείλιασε μπροστά σε μια υπηρέτρια.
Η Ανάσταση αποδεικνύεται από την μετέπειτα ζωή των Μαθητών, οι οποίοι αγαπούσαν τον Χριστό όσο ήταν κοντά τους, αλλά όταν Σταυρώθηκε, Τον αρνήθηκαν. Μόνο όταν Τον είδαν Αναστημένο, πίστεψαν καί από δειλοί έγιναν άφοβοι μέχρι θανάτου. Με ειλικρίνεια περιέγραψαν στο Ευαγγέλιο όλα τα γεγονότα χωρίς να αποκρύψουν τις αδυναμίες, ή να πουν κακό λόγο για τους εχθρούς τους. Αποκορύφωμα η περιγραφές της Σταύρωσης που καταγράφει ψυχρά τα βασανιστήρια, τους χλευασμούς, τις ύβρεις χωρίς να ωραιοποιείται ο Χριστός και της Αναστάσεως που προβάλλεται διακριτικά και ταπεινά χωρίς διθυράμβους κατά των εχθρών. Έζησαν χωρίς να κερδίσουν απολύτως τίποτα, παρά μόνο φτώχεια, διωγμούς, βασανιστήρια, φυλακές, μαρτυρικό θάνατο. Αν ήταν ψέματα η Ανάσταση του Χριστού ποιόν θα έπειθαν; Ένας εάν δείλιαζε μπροστά στα μαρτύρια, θα αποκαλυπτόταν αν ήταν σκευωρία. Κι όμως υπέμειναν τα πάντα μέχρι τέλους. Ο Απόστολος Παύλος λέγει: «Ο Θεός εμάς τους Αποστόλους μας έβαλε σε όλη μας την ζωή να μοιάζουμε με κατάδικους σε θάνατο που περιμένουν την εκτέλεση, σαν να είμαστε οι χειρότεροι άνθρωποι του κόσμου! Μέχρι την στιγμή αυτή δεν έχομε όχι να διασκεδάσομε, αλλά ούτε να φάμε. ούτε να πιούμε, ούτε να ντυθούμε! ...Μας βρίζουν. Μας κατατρέχουν. Μας βλασφημούν. Καταντήσαμε τα σκουπίδια του κόσμου. Ζούμε με την κοινή καταφρόνηση όλων. Σαν να είμαστε καθάρματα». Με μόνη ανταμοιβή ότι: «Αξιώθηκα και είδα τον Χριστό. Τον είδα μέσα στο φως της θείας δόξης Του. Και ο Χριστός μου μίλησε. Εμένα του αμαρτωλού∙ του χειρότερου από όλους! Και δεν τόλμησα να παρακούσω σε μια τέτοια ουράνια οπτασία και εντολή. Και από τότε γυρίζω όλον τον κόσμο και κηρύττω. Και είμαι πρόθυμος όχι μόνο να ιδώ τον εαυτό μου στα σίδερα της φυλακής, αλλά και να με εκτελέσουν σαν κακούργο υπέρ του Ονόματος του Κυρίου Ιησού».
Όλοι κήρυτταν ότι ο Χριστός είναι ο Θεός. Αρκούσε να αρνηθούν αυτή την Αλήθεια για να γλιτώσουν τον θάνατο. Πάντες, εκτός του Ιωάννη, είχαν μαρτυρικό θάνατο. Τον Πέτρο, τον Ανδρέα, τον Σίμωνα, τον Βαρθολομαίο τους σταύρωσαν! Τον Ματθαίο τον έκαψαν ζωντανό. Τους δύο Ιάκωβους τους έσφαξαν. Τον Φίλιππο τον κρέμασαν ανάποδα. Τον Ιούδα τον Θαδδαίο και τον Θωμά τους σκότωσαν με τόξα. Ο Ματθίας πέθανε από τα βασανιστήρια. Ομοίως θανατώθηκαν εκατομμύρια μάρτυρες για την πίστη τους στον Αναστημένο Χριστό! Ένας εξ’ αυτών ήταν ο εκατόνταρχος Λογγίνος, επικεφαλής των στρατιωτών, που όταν είδε κατά τη Σταύρωση του Χριστού ότι ο ήλιος εσκοτίσθη, η γη εσείσθη, οι πέτρες εσχίσθησαν, κεκοιμημένοι Άγιοι ηγέρθησαν, μετανοημένος εβόησε: «Αληθώς Θεού Υιός ην ούτος», ακολούθως αποκεφαλίσθηκε κηρύττοντας τον Χριστιανισμό και τιμάται από την Εκκλησία ως Άγιος (16 Οκτωβρίου)!
Κάποιοι πολέμιοι της Θεότητας του Χριστού, αγνοώντας τι είναι η σταύρωση αναρωτιούνται μήπως ο Χριστός δεν είχε πεθάνει στο Σταυρό, αλλά είχε χάσει τις αισθήσεις του, ξεγελάστηκαν οι στρατιώτες και οι Ιουδαίοι, Τον ενταφίασαν ζωντανό και έγινε νεκροφάνεια. Ο Χριστός τις δύο τελευταίες ημέρες ήταν καταβεβλημένος. Η αιμαθιδρωσία στο όρος Ελαιών δείχνει εξάντληση και πόνο από την αχαριστία των ανθρώπων. Ακολούθησαν βασανιστήρια, με χειρότερο το φραγγέλιο, ένα μαστίγιο που τα αιχμηρά αγκίστρια ξέσχιζαν τις σάρκες. Πως θα παρουσιαζόταν στους μαθητές Του; Τι εντύπωση θα προκαλούσε; Πως θα πίστευαν ότι αυτός ο καταματωμένος ήταν ο Αναστημένος Κύριος. Αν κάτι επιλήψιμο υπήρχε στην υπόθεση της ταφής θα το γνώριζαν πρώτοι οι Ιουδαίοι. Θα ενταφίαζαν ζωντανό το Σώμα του Χριστού αν δεν είχαν βεβαιωθεί; Το μόνο που δεν γνώριζαν ήταν το τι είχαν κάνει! Διότι Αυτός που Σταύρωσαν, απέθανε για να κατέλθει στον Άδη κηρύττοντας μετάνοια, σώζοντας τους κεκοιμημένους που είχαν έργα αγαθά.
Ιατρικά είναι αποδεδειγμένο ότι ο θάνατος στο σταυρό επέρχεται από ασφυξία, γιατί το βάρος του κρεμασμένου, σφίγγει το στήθος, σταματάει η λειτουργία της αναπνοής το πολύ εντός 6 λεπτών! Για να αργοπεθαίνει ο τιμωρούμενος, επινοήθηκε να καρφώνουν τα χέρια και τα πόδια του. Ο Χριστός επειδή ο ίδιος ηθέλησε, εξέπνευσε γρήγορα σε τρεις ώρες, κάτι που πιστοποιήθηκε από τους Ρωμαίους στρατιώτες που δεν τους ξέφευγε τίποτα. Όσοι αργούσαν να πεθάνουν τους έσπαζαν τα οστά, όπως τους δύο ληστές, επισπεύδοντας το θάνατο. Στον Χριστό, ένας πεπειραμένος στρατιώτης «λόγχη την πλευράν αυτού ένυξε, και ευθέως εξήλθε αίμα και ύδωρ», ξέροντας ότι σε κάθε νεκρό δημιουργείται υγρό από αίμα και ύδωρ στο χώρο του άνω διαφράγματος.
Κάποιοι άλλοι «φαντάσθηκαν» ότι δεν αναστήθηκε ο Χριστός. Μα αν συνέβαινε αυτό, οι Ιουδαίοι θα έδειχναν το Σώμα Του. Αφού δεν υπήρχε το Σώμα, σημαίνει ότι ο τάφος ήταν κενός! Επίσης, αν οι Μαθητές είχαν σκηνοθετήσει την Ανάσταση, δεν θα αναγγελλόταν από γυναίκες, διότι εκείνη την εποχή ήταν υποτιμητικό ακόμα και να μιλάει κανείς με γυναίκα. Μια άλλη επινόηση άθεων, είναι το να είχαν ψευδαισθήσεις οι Μυροφόρες επηρεάζοντας τους Μαθητές οι οποίοι πριν δουν Αναστημένο τον Χριστό ήταν αρνητικά προδιατεθειμένοι. Απόδειξη ο Θωμάς, που έδειξε σκεπτικισμό, αλλά όταν έβαλε το δάκτυλο «στον τύπον των ήλων» πίστεψε και είπε: «Ο Κύριός μου και ο Θεός μου». Οι Μαθητές όντως στη αρχή θεώρησαν την είδηση ως παραλήρημα των Μυροφόρων. Ο Χριστός όμως εμφανίσθηκε σε 2, σε 11, σε 100 σε 500 πρόσωπα ταυτόχρονα. Πως είναι δυνατόν να είχαν όλοι ψευδαισθήσεις; Οι εμφανίσεις του Χριστού έγιναν μέρα μεσημέρι, στο δρόμο προς Εμμαούς, σε κήπο, σε χωράφι, στη λίμνη όταν ψάρευαν. Τους ελέγχει, τους επιτιμά, τους διδάσκει, τρώνε μαζί ψάρι, κερήθρα με μέλι, Τον ψηλάφισαν με τα ίδια τους τα χέρια, τους έδωσε δύναμη να ευαγγελίσουν έθνη, να κάνουν θαύματα, να ανασταίνουν νεκρούς. Δεν γίνεται να είχαν ψευδαισθήσεις τόσοι άνθρωποι και αντί να παθαίνουν νευρικές κρίσεις, να χαίρονται συζητώντας! Αν είχαν ψευδαισθήσεις γιατί σταμάτησαν σε όλους μετά από 40 ημέρες;
Φυσικά, πάνω από όλα προέχει η πίστη, αλλά για τους δύσπιστους σύμφωνα με τα προαναφερθέντα πιστοποιείται ότι ο Χριστός που διώχθηκε και Σταυρώθηκε επειδή «Συ άνθρωπος ων, ποιείς σεαυτόν Θεόν», διαβεβαίωσε με την ταφή και την Ανάστασή Του περί της αθανασίας καταργώντας τον θάνατο.
Πηγή. Zoiforos.gr